CD-recensie

© Aart van der Wal, maart 2025

De Venezolaans-Franse componist Reynaldo Hahn (1874-1947) onderhield een hechte en ingewikkelde liefdesrelatie met de Franse auteur Marcel Proust (1871-1922) die vooral bekend is geworden door zijn zevendelige À la recherche du temps perdu (op zoek naar de verloren tijd). Hahn hield van literatuur, Proust van muziek. Dat ze elkaar in hun werk creatief sterk hebben beïnvloed staat vast. In Á la recherche speelt de componist Vinteuil (Hahn) zelfs een sleutelrol.

Hahn werd geboren in Caracas als zoon van een Joods-Duitse vader en een katholiek-Venezolaanse moeder van Spaans-Baskische afkomst. Hij had veel succes als componist, dirigent, zanger, schrijver-lector en muziekcriticus. In menige Parijse salon waren ze prominente gasten: Hahn als zanger en pianist, Proust als diepgravende gesprekspartner.

Reynaldo Hahn en Marcel Proust, Parijs 1930

Hahn componeerde tijdens de 'belle époque' zijn muziek vanuit het perspectief van de ‘verloren tijd', in een idioom dat wars was van de vooruitgang. Het op dit album vertegenwoordigde Pianokwintet en het Pianokwartet zouden in het denkbeeldige oeuvre van de al even denkbeeldige Vinteuil niet hebben misstaan. Prachtige melodieën rijgen zich aaneen, de harmonische onderbouw vertoont nauwelijks een rimpeling en de instrumentatie is zoals we die hadden kunnen verwachten van een Camille Saint-Saëns.

Dat in Hahns bekendheid zijn zoetgevooisde ‘mélodies' een belangrijke rol hebben gespeeld horen we ook terug op dit album, in een door Tom Poster speciaal voor deze uitgave gemaakte bewerking, uitstekend gezongen door de Libanees-Amerikaanse tenor Karim Sulayman, door BBC Music Magazine geprezen om zijn 'heldere, fluweelzachtige stem en popstercharisma'. Hij bewijst het in ieder geval in deze selectie kunstliederen.

De leden van het Britse Kaleidoscope Chamber Collective hebben zich de - althans volgens hen - ten onrechte verwaarloosde componisten danig aangetrokken en het woord bij de daad gevoegd door ze onder de aandacht van het publiek te brengen. In het geval van Reynaldo Hahn vonden ze die verwaarlozing zelfs onverklaarbaar omdat diens muziek direct toegankelijk en ook nog buitengewoon mooi is, en rechtstreeks tot het hart spreekt. En op die zeldzame momenten dat het publiek er kennis van kan nemen toonde het zich - aldus het ensemble - daarover dolenthousiast.

Het Pianokwintet stond al geruime tijd op hun verlanglijstje: bij de première in 1922 werd het geprezen als Hahns grootste werk, tevens het muzikale weerwoord - zo werd gezegd - tegen degenen die Hahn afschilderden als een lichtvoetige saloncomponist.

Toen Hahn in 1946 zijn Pianokwartet voltooide, was hij een componist uit een vorige wereld. Muziek zonder ook maar een spoortje modernisme, maar juist nostalgisch terugblikkend naar Hahns gloriedagen tijden 'la belle époque'.

Wat niet wegneemt dat deze musici voor Hahn het best denkbare podium bieden: betrokken, expressief, kleurrijk en met veel raffinement.

_______________
Op zaterdag 21 februari 2026 staat in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw een optreden gepland van het Kaleidoscope Chamber Collective.

index