CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2025
Be Still My Heart - Liederen van Robert Gund & Wilhelm Grosz Klik hier voor het inhoudsoverzicht Christian Immler (bariton), Helmut Deutsch (piano) |
Dit fameuze liedduo kan er maar niet over uit: dat een componist als Robert Gund (1865-1927) tegenwoordig volledig onbekend is. Dat was in de Weense jaren dertig van de vorige eeuw bepaald wel anders, maar dat is nu eenmaal wat de tijd met ook de mooiste muziek kan doen.
Gund (hij werd als Gound geboren) was in de Oostenrijkse muziekmetropool niet alleen een zeer gewaardeerde componist, maar hij stond ook bekend als een eminente docent op het gebied van harmonie en zangkunst, met als een van zijn getalenteerde leerlingen Alma Mahler. Gund maakte ook deel uit van de nauwe vriendenkring rond Johannes Brahms met wie hij vaak diens Liebesliederwalzer speelde. Ook Gustav Mahler en Arnold Schönberg kende Gund goed, de laatste van de door Schönberg opgerichte Tonkünstlerverein, waarvan Gund de archivaris was. Gund dirigeerde ook en was solist in zijn eigen pianoconcert. Zijn liedoeuvre was van zeer hoge kwaliteit en werd daarom maar al te graag in de catalogi van de meest vooraanstaande Weense muziekuitgeverijen opgenomen. Voor het liedduo Christian Immler en Helmut Deutsch, zo schrijven zij in het cd-boekje, bleek het moeilijk om uit dat oeuvre een selectie te maken:
‘Gund weet de sfeer van een gedicht perfect in muziek om te zetten (Nachts, Sehnsucht), schrijft op de meest natuurlijke manier in [een] 5/4-maat (Der einsame Pfeifer, Auf einer Burg, Volksweise), bedenkt unieke pianopartijen (Es ist ein Flüstern in der Nacht), en wanneer hij volksmuziek componeert (Schön Rotraut, Tanderadei , doet geen enkele maat denken aan Mahler of Richard Strauss. Een meester van het lied, die terug in het repertoire hoort!'
De wel bekende, uit een joodse juweliersfamilie afkomstige Wilhelm Grosz (1894-1939) was evenals Gund een Weense componist, dirigent en pianist die onder andere bij Franz Schrecker had gestudeerd. Volgens de samenstellers – en ik zeg het hen van harte na – wisselde hij met elan en finesse tussen laatromantisch-impressionistische stijl en de jazz. In 1927 werd hij directeur artistieke zaken bij het nieuwe platenlabel Ultrapohn. In 1939, de nazi's waren in Oostenrijk alom tegenwoordig en hielden onder het joodse volksdeel behoorlijk huis, emigreerde hij op aandringen van zijn voormalige schoolvriend Erich W. Korngold naar New York. Zijn feitelijk gedwongen ballingschap bracht wonderlijk genoeg ook lichtere composities met zich mee.
De selectie op dit album volgt de weg van deze stilistische kameleon en presenteert voor het eerst de alleen handgeschreven liederen van Sehnsucht naast vier van zijn New Yorkse ‘hit-songs' (uit het archief van het Exil Arte Centrum in Wenen). Het liedduo schrijft hierover dat Grosz' feilloze gevoel voor pakkende melodieën een ware inspiratiebron vormde voor latere muziekiconen als Frank Sinatra, Nat King Cole en The Beatles. ‘Wij hebben ons met grote inzet toegelegd op de vaak extreem complexe pianopartijen, zijn weidse melodieën en zelfs de lichtere liederen, en hopen ons enthousiasme [op u] over te brengen!,' aldus Immler en Deutsch.
Nou en of, kan ik eraan toevoegen! Deze '(her)ontdekkingen' van twee volkomen vergeten Weense liedcomponisten in schitterende vertolkingen. Michael Haas verzorgde de uitstekende toelichting en de opname laat al evenmin iets te wensen over. Een aanwinst!