CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2016
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
Edvard Grieg - Complete Symphonic Works Vol. I - V
Deel 1:
Symfonische dansen op. 64 - Peer Gynt Suite nr. 1
op. 46 - nr. 2 op. 55 - Treurmars in memoriam
Rikard Nordraak EG 107
WDR Sinfonieorchester Köln o.l.v. Eivind Aadland
Audite 92.651 • 74' • (sacd)
* * *
Deel 2
Twee elegische melodieën op. 34 - Twee Noorse melodieën op. 63 - Uit Holbergs tijd op. 40 -
Twee melodieën op. 53
WDR Sinfonieorchester Köln o.l.v. Eivind Aadland
Audite 92.579 • 53' • (sacd)
* * *
Deel 3
Concertouverture In de herfst op. 11 - Lyrische suite op. 54 - Klokgelui op. 54 nr. 6 - Oud-Noorse Romance met Variaties op. 51 - Drie orkeststukken uit 'Sigurd Jorsalfar' op. 56
WDR Sinfonieorchester Köln o.l.v. Eivind Aadland
Audite 92.669 • 73' • (sacd)
* * *
Deel 4
Symfonie in c, EG 119 - Pianoconcert in a, op. 16
Herbert Schuch (piano), WDR Sinfonieorchester o.l.v. Eivind Aadland
Audite 92.670 • 63' • (sacd)
* * *
Deel 5
Peer Gynt (Op de bruiloft; Dans van de dochter van de bergkoning) - Zes orkestliederen* - Twee lyrische stukken op. 68 - De bergtrol op. 32 ** - Noorse dansen op. 35
Camilla Tilling (sopraan)*, Tom Erik Lie (bariton)**, WDR Sinfonieorchester o.l.v. Eivind Aadland
Audite 92.671 • 67' • (sacd)
 |
|
| Eidvind Aadland |
De Noorse dirigent Eivind Aadland (1956) is in Bergen, niet ver van Griegs toenmalige zomerverblijf Troldhaugen, geboren en was daar geruime tijd concertmeester van het lokale symfonieorkest, tot hij in 2004 werd benoemd tot chef-dirigent van het symfonieorkest van Trondheim, met regelmatige uitstapjes naar onder andere Oslo (Norske Opera), Stavanger (symfonieorkest), Stockholm (Zweeds Kamerorkest) en zoals in dit geval Keulen (omroeporkest). Aadland heeft zich sinds jaar en dag ingezet voor Griegs orkestrale oeuvre, zoals zijn landgenoot Leif Ove Andsnes dat voor de pianomuziek van de grote Noor heeft gedaan. Aadland is op onze site overigens geen onbekende.
De muziekliefhebm uiteraard de sneltram die hem richting Troldhaugen brengt. Wie goed ter been is en niet opziet tegen de laatste kilometer heuvel op zal op zijn minst worden verrast door het schitterende uitzicht vanaf de op de heuvel gelegen Grieg-villa. Het er onvermijdelijk bijhorende museum biedt helaas niet meer dan wat voor de hand liggende parafernalia, zoals Griegs jas, reisvalies, wandelstok en grammofoon. Van veel grotere waarde en betekenis is uiteraard de muziek, die hoewel romantisch van aard recht doet aan de typisch Noorse negentiende-eeuwse muzikale folklore.
Ook deze sacd's bieden die in overvloed, van de melodieën voor strijkorkest en de symfonische dansen (met een hier schitterend gerealiseerd Allegretto grazioso) tot 'symfonisch klokgelui' en de Oud-Noorse Romance. Alles lijkt doordesemd te zijn van Griegs vaderlandse folklore die werkelijk prachtig opbloeit onder de spirituele aanpak van Aadland, die in tegenstelling tot zijn collega's Ruud en Engeset de houtblazers nu eens écht laat zingen. Wonderlijk toch dat Grieg er schijnbaar moeiteloos in is geslaagd om de oorspronkelijk voor piano geschreven miniaturen zo voor strijkorkest (tweede cd) te bewerken dat er geen enkele herinnering aan de piano meer resteert. Wie de piano- en orkestpartituur naast elkaar legt ziet pas het raffinement waarmee dat in de strijkerspartijen is gedaan. Het is een soortgelijk raffinement waarmee Aadland al deze partituren te lijf is gegaan en dat geen moment inzakt. Het is duidelijk, Aadland en het orkest hebben dit repertoire zo goed in de vingers, er zoveel affiniteit mee dat dit project alleen daarom al als ijzersterk mag worden gekwalificeerd Daar komt dan nog bij dat het orkestspel van hoog gehalte is en dat de in de Keulse Philharmonie en de Bismarck-zaal gemaakte opnamen tot de beste mogen worden gerekend die ik tot nu toe uit die bron heb gehoord.
Er mogen wel enige vraagtekens worden gezet bij de titel die deze cd's hebben meegekregen: 'Complete Symphonic Works'. Compleet is het wel, maar of het allemaal wel zo symfonisch is? Het begrip 'symfonisch' verdraagt wel een verschillende uitleg (symfonie of meerstemmige instrumentale muziek), maar we denken aan Grieg toch niet in de eerste plaats aan hem als symfonicus. Hij was geen componist die in grote vormen schreef, die materie ook niet echt beheerste, al maak ik graag een uitzondering voor zijn Pianoconcert (hier uitstekend vertolkt door de Duitse pianist Herbert Schuch). Zelfs een werk als Peer Gynt bestaat tenslotte uit een groot aantal kleine deeltjes, zo'n beetje analoog aan Mendelssohns 'Een Midzomernachtdroom'. Dat geldt niet minder voor de orkestliederen (door de Zweedse sopraan Camilla Tilling fraai idiomatisch gezongen) en De bergtrol (jammer dat we het moeten doen met deze korte bijdrage van de Noorse bariton Tom Erik Lie).
Maar misschien is het nog veelzeggender dat Grieg een symfonie schreef die hij vervolgens weer introk. Wat uit deze vijf uitgaven in ieder geval wel blijkt is dat deze Noorse 'nationalist in tonen' evenals zijn grote collega Antonín Dvořák de ene na de andere fraaie melodie uit de mouw wist te toveren en bovendien best mag worden beschouwd als een muzikale sfeertekenaar avant la lettre. Dat deze Noor consequent componeerde in de romantische stijl (geen wonder dat hij het uitstekend kon vinden met componisten als Julius Röntgen!) doet aan de waarde van zijn muziek niet af: het was immers in dat romantische idioom waarin hij zoveel Noorse folklore wist te verwerken. Jean Sibelius werd wel zo'n twintig jaar later geboren, maar het verschil in componeerstijl tussen de Noorse romanticus en de eigenzinnige Fin is huizenhoog. Ook Sibelius liet zijn land in zijn muziek vaak 'spreken', maar met een dusdanig uniek eigen stempel dat iedere vergelijking met welke andere componist wel mank moet gaan.
Het Duitse label Audite heeft met deze integrale vastlegging een belangrijke stap gezet op de weg naar het minder bekende werk van Edvard Grieg, met dirigent Eivind Aadland als de artistieke drijfveer achter dit fascinerende project. Fraai opgenomen vormen deze uitgaven zonder meer een uistekend pleidooi voor de muziek van deze onvervalste Noorse lyricus!