CD-recensie

© Aart van der Wal, november 2016

De aanbidding van de Maagd Maria heeft veel wonderschone muziek opgeleverd. Denk alleen maar aan de vele Maria-vespers. Maar ECHT bijbelvast is die aanbidding niet, want in de Schrift zijn er meerdere passages aan te wijzen waaruit blijkt dat alleen God dient te worden aanbid. Vier bekende voorbeelden zijn te vinden in Handelingen 10:25-26 en 14:13-14, en in Openbaringen 19:10 en 22:9. Nu zijn er katholieken die 'aanbidding' liever vervangen zien door 'verering', maar wie dat andere Boek raadpleegt, de Dikke van Dale, ziet algauw dat aanbidden en vereren onder precies dezelfde noemer vallen. Dat schiet dus niet op.

Nu was Maria natuurlijk niet zomaar iemand. Zij was immers de aardse moeder van Jezus. In het evangelie van Lukas kunnen we lezen dat Maria werd gezegend door de Heer, maar om daaruit af te leiden dat Maria dient te worden vereerd lijkt zeker voor niet-katholieken een brug te ver, eigenlijk veel te ver. De katholieken hebben als het ware een omweg gemaakt door Maria als Gods mooiste schepping te beschouwen en Hem daarvoor als het ware via Maria te prijzen. Dat de Bijbel verbiedt' om alles dat Hij heeft geschapen te aanbidden, heeft de katholieken niet op andere gedachten kunnen brengen. Katholicisme en Maria-verering gingen en gaan nog steeds hand in hand.

Nog niet zo lang geleden, toen Syrië in betrekkelijke rust verkeerde en IS in nog geen velden of wegen te bekennen was, trokken zowel christenen als moslims naar het klooster van Onze Lieve Vrouwe in Seydnaya, gelegen ten noorden van de hoofdstad Damascus. Ze kwamen overal vandaan om op deze Syrisch-orthodoxe bedevaartsplaats van hun Maria-verering blijkt te geven (moslims aanbidden haar als de moeder van de profeet Issa). En het is Maria die grote wonderen wordt toegedicht.

In het dertiende-eeuwse Spanje maakte de Maria-verering een vast onderdeel uit van het geloofsleven, zowel in de prediking als in de gezangen. Een willekeurig voorbeeld van zo'n gezang is 'Multo deveria ome sempr' a loar' van Alfonso X. (het tweede spoor op deze cd). Het refrein van het psalter begint met de woorden 'We moeten de Heilige Maria aanbidden en altijd van haar goede daden zingen!' Waarbij we moeten bedenken dat er sinds de elfde eeuw een ware Maria-cultus was gegroeid die in de dertiende eeuw zijn hoogtepunt bereikte. Hoeveel kerken en kathedralen, maar ook ziekenhuizen werden er niet gebouwd ter ere van de heilige maagd, hoeveel pelgrims waren er niet onderweg om haar op ver afgelegen plaatsen te vereren en hoeveel gezangen werd er niet gecomponeerd om de verering met muzikale luister te omgeven! Het is nog steeds zo, zij het dat de Maria-verering in de loop der tijd naar een veel lagere dimensie is afgedaald, sterk aan belang heeft ingeboet.

Het Franse ensemble Discantus brengt ons terug naar dat dertiende eeuwse Spanje met als extra bijzonderheid dat de zeven dames niet alleen zingen maar zelf ook instrumenten uit die tijd bespelen. En als die zang al bijzonder is, dan zeker ook dat instrumentarium, inclusief handbellen, tamboerijn, middeleeuwse draailier en psalter-harp (een dertiensnarige harp die al stamt uit de tijd van de oude Israelieten die er hun gezangen mee begeleidden). De grondtoon is ernstig, wat het ook moet zijn. De puurheid van de zang en de gevarieerde instrumentale kleuren leveren samen een programma op dat mits gedoseerd genoten toch op zijn minst een muzikaal boeiend tijdsbeeld oplevert en bovendien een weldadige rust geeft in deze woelige tijden.

index