CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2011
 |
Janine Jansen: Beau Soir
Boulanger: Nocturne
Debussy: Vioolsonate - Beau soir - Clair de lune (arr. Roetens).
Dubugnon: La minute exquise - Hypnos - Retour a Montfort-Lamaury
Messiaen: Thème et Variations
Fauré: Après un rêve op. 7 nr. 1
Ravel: Vioolsonate - Pièce en forme de Habanera
Janine Jansen (viool), Itamar Golan (piano)
Decca 478 2249 • 70' •
(ook verkrijgbaar als luxe-editie*)
De muzikale kracht van Janine Jansen ligt in haar grote spontaniteit, de intensiteit van haar spel en de expressie die zij daarin legt, maar ook haar grote flair, haar zelfverzekerdheid en de techniek die haar nooit in de steek lijkt te laten. Wat zij doet is nooit routineus en altijd opzienbarend, zonder dat we het daarmee per se eens hoeven te zijn. Het is haar grote engament en haar charisma die ervoor hebben gezorgd dat ze in relatief korte tijd kon uitgroeien tot een musicienne die de muziekwereld aan haar voeten kreeg en zich met ogenschijnlijk groot gemak aan de top weet te handhaven. Van het stigma van de 'vioolbabe' is ze gelukkig geruime tijd geleden al verlost. Janine is in haar spel volwassener en rijper geworden, maar haar jeugdige uitstraling heeft ze daarbij weten te behouden.
Intussen is er die film met de korte titel 'Janine' over haar menselijke en muzikale bestaan. Het is een 'eerlijk' product geworden, in de zin van een realistische afspiegeling van dat bestaan, met zijn vele ups maar ook zijn niet geringe downs. Ook musici van dit niveau moeten echt van hotelkamer naar hotelkamer trekken, vaak lang wachten op luchthavens, gedwee fotosessies ondergaan, tijdens recepties vooral blijven lachen, in interviews steeds weer dezelfde vragen beantwoorden, met een grieperig lijf toch het podium betreden of 'gewoon' spelen als ze eigenlijk veel liever iets anders hadden willen doen. Of ze verlangen heel gewoon naar huis, naar vrouw en kinderen, terwijl ze nóg drie weken moeten. Een leven vol glamour? Kom nou!
In de bijzonder knap gemaakte Jansen-film wordt ons zelfs een blik gegund in de keuken van een uitgever van glossy tijdschriften en van Janines platenmaatschappij Universal Music, waar op een platte manier de marketingplannen worden gesmeed en de strategie wordt uitgestippeld om daardoor zoveel mogelijk financieel profijt te trekken uit dit grote muzikale talent. Toegegeven, Janine wilde zelf ook met alle daarbij horende commerciële toeters en bellen op de wereldkaart worden gezet, maar toch toont de film die wereld menigmaal op een nogal onthutsende en zeker pijnlijke manier, zij het dat zo'n scène heel diabolisch uitpakt als die wordt afgewisseld door de bijna vergeestelijkte tonen van Bachs Chaconne zoals die uit Janines viool stromen. Ik proef uit haar oogopslag en lichaamstaal hoezeer ze dat soms gênant vindt; en zeker als een Nederlandse interviewer, in gesprek met Roger Moore, het plotsklaps met hem heeft over een zwarte dildo. Een journalist nota bene die eerder in de film niet onder stoelen of banken steekt dat musici over het algemeen maar weinig te vertellen hebben en eigenlijk oersaai zijn... En dan is er het fragment uit een telefoongesprek dat Paul Popma, de klassieke labelmanager van Universal Nederland, met iemand voert over een aantal doorgemailde foto's van Janine, als het onderwerp dan vervolgens spontaan draait naar wie Janine wel of niet tussen de lakens heeft gehad. Popma weet het gelukkig niet te vertellen.
Terug naar haar nieuwe cd. Haar vorige, met o.a. Beethovens Vioolconcert, viel me, ondanks al haar passie die zij in dit stuk weet te leggen, door haar nogal traditionele benadering - zeker in vergelijking met de meer oorspronkelijke, echt individualistische getinte Liza Ferschtman (klik hier) en Lisa Batiashvili (klik hier) - wat tegen, maar in dit typisch Franse programma revancheert zij zich volledig. We krijgen weer het beste uit twee werelden voorgeschoteld: ongekend knappe violistiek en diepgaande expressie, hand in hand. Die twee gaan heel vaak niet samen, maar bij Janine is dat wel het geval. De sterk variërende stemmingsbeelden worden formidabel 'uitgespeeld' en met een gepassioneerde intimiteit die mij steeds opnieuw fascineert. Stukjes die zo op het oog weinig voorstellen krijgen onder haar handen zelfs echt statuur, zoals die miniatuurtjes van Dubugnon die dankzij Janine bijna vleugels krijgten En het is haar toch maar mooi gelukt om Universal Music Messiaens Thème et Variations door de strot te duwen!
Dit is vioolspel van de hoogste orde, dat ook nog eens magnifiek door Golan wordt ondersteund. Een heel bijzondere productie!
___________________________
* Er is ook een (door mij niet beluisterde/bekeken) luxe-editie in de handel gebracht, met als 'bonus' een dvd met de uitvoering van Fauré's 'Après un rêve' en een gesprek tussen Janine Jansen en de componist Richard Dubugnon..