CD-recensie

© Aart van der Wal, juli 2020

	Het zelfportret

Het Duitse label Winter & Winter is de laatste tijd nogal karig met het toelichten van al het moois dat het uitbrengt. Soms is er zelfs helemaal niets, of moet men het internet op om daar de informatie vandaan te halen. Gelukkig dat het met dit nieuwe album anders is: in het Spaans, Engels en Duits wordt het een en ander verteld over de luit en over Filippo Dalla Casa (1737-ca. 1811), schilder van beroep maar ook een gepassioneerd bespeler van de luit. In 1811, hij was toen 74, schonk hij het in 1804 gestichte Liceo Filarmonico in Bologna (tegenwoordig het Conservatorio Statale di Musica) zijn gedurende een lang werkzaam leven verzamelde 'Suonate di Celebri Auttori per l'Arcileuto Francese'. Daaraan toegevoegd zijn lijfinstrument, de aartsluit en een in 1759 geschilderd zelfportret*. Dat hij die erfenis aan het muzieklyceum schonk was geen toeval: hij had er immers jarenlang als 'kunstprofessor' lesgegeven.

Het uit twee delen bestaande manuscript is afkomstig uit Bologna en tussen 1759 en 1760 gedateerd. Alleen de Sinfonia (tracks11 t/m 14) is uit een andere bron. Het merendeel van de sonates 'di Celebri Auttori' is, anders dan de titel misschien doet vermoeden, van niet of nauwelijks bekende componisten annex luitisten en klavecinisten. Een groot aantal van hen is zelfs tot heden onbekend gebleven. Wat overigens aan de betekenis van het manuscript, ook in historisch opzicht, niets afdoet.

Dat het werken betreft waarvoor Dalla Casa grote waardering had is net zo evident als dat hij deze muziek daadwerkelijk ook uitgevoerd heeft. Met daarbij de kanttekening dat wat op de 'arcileuto Francese', de Franse aartsluit (u vindt daarover elders op het internet veel bruikbare informatie) kan worden gespeeld ook op het klavecimbel prima uitvoerbaar is (het omgekeerde kan ook, al is dat voor de luitist een aanmerkelijk zwaardere opgave dan voor de klavecinist).

Uit niets blijkt dat Dalla Casa behalve de aartsluit nog andere muziekinstrumenten, zoals bijvoorbeeld de aanpalende theorbe, heeft bespeeld. Dat echter wel van een begeleidingsinstrument sprake moet zijn geweest blijkt uit het opschrift van de tevens bijgevoegde korte handleiding van zijn hand: 'Regale di Musica, ed'anco le Regale per accompagnare sopra la Parte per Suonare il Basso continuo & per l'Arcileuto Francese, e per la Tiorba. Per uso di me Filippo Dalla Casa Suonatore di essi'. In de handleiding dus ook de door hem samengevatte regels voor niet alleen de muziek, maar ook de begeleiding, het basso continuo, zowel voor de aartsluit als voor de theorbe.

De beide broers Zapico, Pablo en Daniel, gaan met dit album feitelijk terug naar dat verre verleden, toen het nog zeer gebruikelijk was om in familieverband met elkaar te musiceren. Daarmee hebben ze niet alleen Filippo Dalla Casa postuum grote eer bewezen, maar bieden ze ook de muziekliefhebber van vandaag een riant uitzicht op muziek die op grond van haar bijzondere kwaliteiten zeker aan deze herontdekking toe is en al helemaal in superieure uitvoeringen zoals deze. U wacht dus een ware ontdekkingstocht dankzij dit belangwekkend album dat zowel brede belangstelling als waardering verdient. De opname is eveneens een meesterwerkje: beide musici staan echt bij u in de kamer.

______________
*Het zelfportret bevindt zich in de Biblioteca della Musica in Bologna.

index