CD-recensie

© Aart van der Wal, juli 2012

Castello & Co.
Venetian sonatas for winds and strings from the 17th century

(G.) Frescobaldi: Chromatische recercada
(uit 'Fiori Musicali')

Castello: Sonata decimaterza à 4 libro 2 - Sonata sesta à 2 libro 1 - Sonata decimaquinta à 4 libro 2 - Sonata ottava à 2 libro 1 - Sonata duodecima à 3 libro 2 - Sonate unidecima à 3 libro 1 - Sonata quarta à 2 libro 1 - Sonata decimaquarta à 4 libro 2

Bertoli: Sonata fagotto VIII per fagotto solo

Marini: Sonata ottava per 2 fagotti o tromboni - Sonata nona per 2 fagotti o tromboni

Scarani: Sonata decimaterza à 3

Picchi: Sonata à 2

Caecilia-Concert [Kathryn Cok (klavecimbel en orgel), Wouter Verschuren (dulciaan) en Adam Woolf (trombone)], met Bjarte Eike en Aira Maria Lehtipuu (viool) en Jamie Savan ((cornetto en cornetto muto)

Challenge Classics CC72547 • 72' •

Opname: november en december 2011, Oud-Katholieke Kerk, Delft

www.challenge.nl

De vierde cd op rij van dit eminente ensemble (de vorige drie vindt u elders op deze site besproken) is gewijd aan Venetiaanse, zeventiende-eeuwse sonates voor blazers en strijkers, met als centrale componist Dario Castello (ca. 1590-ca. 1658). Het openingsstuk, een ricercare, en de dertien daarop volgende sonates zijn geschreven voor uiteenlopende bezettingen. Wat ze alle met elkaar gemeen hebben is dat ze hun wortels hebben in de ingrijpende stilistische veranderingen zoals zich die voordeden in de overgang van de renaissance naar de barok, in het begin van de zeventiende eeuw. Het was, zoals in het cd-boekje terecht wordt opgemerkt, tevens een van de meest opmerkelijke transities in de westerse muziekgeschiedenis. Er waren niet meer dan een paar decennia voor nodig om de oude polyfone stijl in te ruilen voor de nieuwe expressieve kracht van de harmonie en van het basso continuo. Dat ging niet zonder slag of stoot, en gelukkig maar: veel componisten in die tijd lieten bij de overstap van de prima naar de seconda pratica de oude polyfone stijl niet zomaar los maar verplaatsten die naar de nieuwe pratica. De hier gespeelde stukken bevestigen dat beeld ook. Zoals ze ook een uiting zijn van het sterk opkomende compositorische individualisme: componisten die frank en vrij voor hun eigen instrument(en) gingen schrijven, want die kenden ze immers van haver tot gort. Dat leverde composities op die de technische en expressieve mogelijkheden van het instrumentarium zoveel mogelijk oprekten. Dat betekende niet alleen een soort waterscheiding tussen vocale en instrumentale muziek, maar daardoor ontstonden tevens nieuwe muzikale vormen, zoals de instrumentale sonate. Dan was er het harmonische lijnenspel van het basso continuo dat componisten tot nieuwe dimensies inspireerde en dat het melodische discours extra glans verleende. Deze nieuwe ontwikkelingen vonden zowel bij de verschillende hoven als bij de clerus een vruchtbare voedingsbodem. Het gevolg was een stortvloed van nieuwe, op de seconda pratica, de moderne stijl, geënte composities met daaraan verbonden een behoorlijk verbeterde bestaanszekerheid voor componisten en musici.. Zo was het merendeel van de hier gespeelde componisten annex musici in dienst van de basiliek van San Marco in Venetië, menigeen zelfs tevens als zanger, zoals Castello.

Het Caecilia-Concert (niet te verwarren met het Caecilia Consort!) is een topensemble, waarvan de vaste leden maar niet minder de beide violisten en Jamie Savan met groot raffinement, finesse en virtuositeit de meest uiteenlopende klankkleuren uit hun instrument toveren Maar er is nog meer dan dat: ze kennen de fijne kneepjes op het gebied van frasering en balans en weten als geen ander hoe deze diep in de muziekgeschiedenis verscholen muziek zo authentiek mogelijk over het voetlicht moet worden gebracht. Zo klinkt het: puur authentiek, maar dan heel inspirerend, doordesemd is van een buitengewoon aanstekeliijke frisheid en een spontaniteit. De opname is magnifiek. Een geweldige cd is dit.

index