CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2017
Atem der Statuen Brahms: Klarinetsonate nr. 1 in f, op. 120 nr. 1 - nr. 2 in Es, op. 120 nr. 2 Berg: Vier Stücke op. 5 (voor klarinet en piano) Schumann: Fantasiestücke op. 73 Koch: Hommages Chen Halevi (klarinet), Noam Greenberg (piano) Cobra 0057 • 69' • Opname: mei 2016, Westvest 190, Schiedam |  |
'Atem der Statuten'. Het betekent zoiets als 'Adem van de beeldhouwwerken'. Waar die adem precies in huist kan ik zo gauw niet bedenken, maar wel dat deze cd vijf prachtige beeldhouwwerken omvat. Muzikale welteverstaan. Het gaat volgens het boekje om een reis door de Duitse romantische muziek voor klarinet en piano. Hoe romantisch is Brahms? Berg? Koch? Het is in dit geval meer een kwestie van stijl dan van tijdperk, want Bergs 4 Stukken voor klarinet en piano dateren uit 1913, terwijl Sven-Ingo Koch zijn 'Hommages' (aan Bergs op. 5) in 2007 speciaal voor Chen Halevi schreef. Brahms en Schumann passen wel in dat romantische beeld, hoewel Schumann meer dan Brahms. Koch is 'eigentijds', maar het is toch vooral de warm getinte klarinetklank die bij vlagen voor het pseudoromantische karakter zorgt (ik vind het overigens geen sterk stuk en dat valt tussen deze juwelen nog eens extra op). Romantiek of niet, het is zelden zwart-wit.
Berg droeg zijn op. 5 op op aan zijn leraar Arnold Schönberg, die er verre van verguld mee was. Vond hij de muziek te romantisch? Het beginmotief (dat in alle vier deeltjes een bijzonder plekje krijgt) had zo uit een schelmachtig stuk van Richard Strauss kunnen komen. Enfin, we weten de dieper liggende oorzaak van die afwijzing niet, al kreeg Berg wel het dringende advies zich meer met het grote werk en niet met miniaturen bezig te houden. Wat niet wegneemt dat Schönberg in 1919 het opus op het programma zette van zijn 'Verein für musikalische Privataufführungen'. Een heuse première onder een minder gunstig gesternte (de 'Verein' was geen lang leven beschoren, zoals we allen weten).
De 3 'Fantasiestücke' op. 73 van Schumann hebben het tot een meer dan aanzienlijke populariteit gebracht en zijn in meerdere bewerkingen voorhanden. Hier horen we het werk in zijn oorspronkelijke gedaante, voor klarinet en piano.
De beide hoekstenen van deze cd worden gevormd door Brahms' twee klarinetsonates die de meeste goed geëquipeerde klarinettisten wel op hun repertoire hebben en die zich net als Schumanns 'Fantasiestücke' zich in meerdere bewerkingen mogen verheugen. Het romantische karakter ervan is evident, een van de redenen waarom ze zo geliefd zijn. Niemand ontkomt aan de smeltende melodieën, de warme harmonieën en het gracieuze karakter ervan, mits goed gespeeld natuurlijk.
Chen Halevi is een begenadigd klarinettist die technisch duidelijk boven deze vaak weerbarstige materie staat, maar die bovenal van een diep gewortelde muzikaliteit getuigt. Hij werkt nauw samen met veel hedendaagse componisten, waaronder Magnus Lindberg, Kristof Maratka en Denis Cohen, maar voelt zich ook uitstekend thuis in het barok-, het klassieke en het romantische repertoire.
Dat hij zijn begeleider zorgvuldig heeft uitgekozen is alleen al daarom bijna vanzelfsprekend. Wie (zeer) goed is, die (zeer) goed ontmoet zal ik maar zeggen. Maar Noah Greenberg is zelfs meer dan dat: hij is artistiek leider van 'Music at Tresanton' in het Britse Cornwall en schreef een zeer verhelderende toelichting (met notenvoorbeelden!) in het boekje, waarin hij ook de fascinerende kruisbestuivingen zichtbaar maakt. Dan was er weer Tom Peeters die van het geheel en schitterende opname maakte. De locatie is alom bekend: Westvest 190 in Schiedam. Het is een ruimte die zich steeds weer in goede zin bewijst, al moet je er wel wat voor doen om het zo uit de luidsprekers te krijgen. Prachtig!