CD-recensie

© Aart van der Wal, april 2025

Brahms' drie pianokwartetten (ze behoren tot zijn creatieve middenperiode) excelleren in grote expressieve spankracht (de melodische en harmonische inventiviteit getuigt ervan), krachtige ritmiek en symfonische allure. Het is zeker niet overdreven om ze het aura van een pianoconcert toe te dichten, in deze zo welsprekende mengeling van zonnige en minder zonnige momenten (dat laatste dan met name in op. 60 dat op dit album als eerste aan de beurt komt).

Het zal misschien bij sommigen enigszins verbazing wekken, maar de ‘nieuwlichter' Schönberg had grote bewondering voor Brahms. Hij beschouwde hem als een vooruitstrevende componist die – we lezen het in Schönbergs essay Brahms the Progressive – vernieuwende technieken toepaste, vooral op het gebied van de thematische ontwikkeling en complexe ritmische structuren. Brahms, de toondichter die het traditionele met het vernieuwende wist te combineren, dát was wat Schönberg het meest aantrok. Die bewondering zien we terug in Schönbergs in 1937 voltooide orkestbewerking van Brahms' Pianokwartet in g, op. 25.

Het is een soms opdoemende misvatting: dat een gelegenheidsensemble de finesses ontbeert van een vast ensemble. De geschiedenis heeft echter meer dan eens bewezen dat die vlieger vaak niet opgaat. Ik herinner in dit verband aan zo'n gelegenheidsensemble als een van mijn favorieten, bestaande uit de pianist Emanuel Ax, de de violist Isaac Stern, de altist Jaime Laredo en de cellist Yo-Yo Ma (op CBS en later Sony, de opnamen daterend uit 1986 en 1989), ondanks de inmiddels ietwat verouderde registraties in mijn oren nog steeds een van de allerbeste uitvoeringen van de drie pianokwartetten.

Deze nieuwe DG-opname hoort in dezelfde topklasse thuis, al moeten we het helaas zonder het Eerste pianokwartet op. 25 stellen (waarom niet alle drie vastgelegd, zeker gelet op de grote speltechnische en interpretatieve kwaliteiten die van dit – jawel! – gelegenheidsensemble afstralen?)

De vier musici munten uit in een bijzonder verfijnd en uitermate kleurrijk samenspel waarin de breedte en diepte van deze indrukwekkende partituren op zeldzame wijze worden ‘onthuld'. De rijke ideeënstroom toont het spontane, soms intuïtieve karakter van deze vertolkingen. met passie, lyriek en stuwkracht als eveneens opvallende kenmerken. Ook de opname is uitstekend geslaagd: de texturen komen helder uit de luidsprekers, terwijl sonoriteit en balans niets te wensen overlaat. Top!

index