CD-recensie

 

© Aart van der Wal, maart 2016

 

Borenstein: Suspended op. 69

Das Freie Orchester Berlin o.l.v. Laércio Diniz

Solaire Records 1 • 41' •

Opname: Jesus-Christus-Kirche, Berlijn-Dahlem

www.solairerecords.com
borensteinarts.com
www.gandinijuggling.com

 

 
 
Nimrod Borenstein

'Suspended' is een groot werk voor strijkorkest, gecomponeerd door Nimrod Borenstein (1969). Hij werd geboren in Tel Aviv, groeide op in Parijs en verhuisde later naar Londen, waar hij inmiddels is verbonden aan de Royal Academy of Music. Hij heeft al een groot aantal werken op zijn naam staan: solo, kamermuziek, orkestraal en vocaal. Borenstein lijkt van vele markten thuis. Op zijn website vindt u een volledig overzicht (klik hier).

'Suspended' is gecomponeerd in opdracht van het door de circusjongleurs Sean Gandini en Kati Ylä-Hokkala opgerichte Gandini Juggling dat zich heeft gespecialiseerd in hedendaags circustheater met daarbij een nieuw soort acrobatiek dat beter bij de eenentwintigste eeuw past.
Het door hen opgezette project '4x4 Ephemeral Architectures' is een mengsel van ballet en acrobatiek en waarvoor Borenstein de muziek heeft geschreven. Het is in zekere zin uniek of om in circustermen te spreken nog nooit vertoond: vier acrobaten en vier balletdansers (4x4) die gezamenlijk een wervelende show presenteren, ondersteund of beter gezegd gedreven door de klanken van Borenstein. '4x4' lijkt op een rekensom en in zekere zin is dat ook zo: in de choreografische opzet overheersen rekenkundige patronen die op het toneel dansant en acrobatisch tot in de finesse worden uitgewerkt. Van een puur cerebrale benadering is evenwel geen sprake. Integendeel, we ondergaan een vloeiende reis door tijd en ruimte, in een fascinerende dialoog tussen acrobaten en dansers (klik voor voorbeelden hier en hier).

De negen delen (die worden voorafgegaan door een tedere vioolprelude) staan heel ver af van wat menigeen al zolang met 'eigentijdse klassieke' muziek associeert: een wirwar van klanken waar geen touw aan vast te knopen valt, waar reeksen de plaats hebben ingenomen van de emotie en waardoor een kloof is ontstaan tussen de maker en het publiek; met de musici als slechts als onverschillige passanten. De net zo oude discussie over de vraag hoe vernieuwend kunst moet zijn en welke criteria daarvoor dan wel zouden moeten gelden, ga ik hier evenmin oprakelen. Wat in het eclectische 'Sispended' overheerst is de in de grote historische traditie passende melodische en harmonische inventie naast compositorisch vakmanschap en dat onmisbare 'gevoel' voor het instrumentarium (in dit geval uitsluitend strijkers). Waar - net zo belangrijk - Borensteins gevoel voor dans en theater bijkomt, een onmisbaar ingrediënt dat borg moet staan voor de kracht en de werking van de muziek op het toneel. Muziek waarop kan worden gejongleerd en gedanst.

Met het orkest in Duitse opstelling (contrabassen linksachter, eerste violen links en tweede violen rechts) is het klankbeeld mooi open en goed gedefinieerd (overigens een wezenskenmerk van de Jesus-Christus-Kirche in Berlijn-Dahlem, getuige de vele stereo- opnamen die DG daar vanaf de jaren zestig heeft gemaakt), mede dankzij balance enigeer Erdo Groot van Polyhymnia. Samen met producer en editor Dirk Fischer heeft hij een indrukwekkend stempel op dit klankfestijn gezet. Dat brengt me dan tevens bij het 'Freie Orchester Berlin' dat borg staat voor een bijzonder fraaie, gloedvolle strijkersklank die ook in de pianissmi zijn kern behoudt.
Het orkest dankt zijn naam aan zijn onafhankelijkheid van sponsoring en overheidssubsidies (waaruit niet per se hoeft te worden afgeleid dat de wel daarvan afhankelijke orkesten per definitie minder vrij zouden zijn). De oprichter, Dirk Fischer, is tevens de stichter en drijvende kracht achter Solaire Records. Daarmee is het orkest tevens het 'huisorkest' van het cd-label. Het is evenwel ook beschikbaar voor bijzondere projecten, voor soundtracks en wat al dies meer zij. Met de Braziliaanse dirigent Laércio Diniz heeft men een geïnspireerde vakman in huis gehaald die in 'Suspended' bovendien zijn kennis als vroegere vioolstudent in het geding zal hebben gebracht; zoals we dat ook zien in de serie documentaires over Jaap van Zweden die momenteel wordt uitgezonden..

De grafische lay-out van het boekje was in handen van Alec Borenstein, de broer van de componist. Aangezien de liner notes van Tobias Fischer zijn ligt de veronderstelling voor de hand dat dit in een stevig verankerde familieaangelegenheid is uitgemond! Er is veel aan gedaan om tot een optimale presentatie te komen, zozeer zelfs dat door de uitgebreide toelichtingen het boekje (met mooie foto's van de opname) niet meer in het cd-doosje paste en een extra kartonnen insteekhoes onvermijdelijk was. Dat er qua speelduur nog wel een halfuur bij had gekund lijkt me zeker in dit geval (het is immers een specifiek, afgerond project) alleen van hypothetische waarde te zijn.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links