CD-recensie

© Aart van der Wal, december 2024

Eerst enige ‘weetjes' omtrent de Amerikaanse dirigent en klavecinist William ((‘Bill' voor intimi) Christie, die medio jaren zeventig naar Europa kwam en in Parijs in 1979 het inmiddels fameuze barokensemble Les Arts Florissants (naar Charpentiers gelijknamige opera) oprichtte, het orkest en koor dat zich in de loop der tijd een prestigieuze status heeft weten te verwerven.

Christie stamt uit Buffalo, in de staat New York, waar hij op 19 december 1944 werd geboren. Over een paar dagen hoopt hij dus zijn tachtigste verjaardag te vieren. En dan te bedenken dat hij bijna een halve eeuw eerder de wijk naar Frankrijk was uitgeweken om aan deelname aan de Vietnam-oorlog als soldaat te ontkomen.

Zijn belangstelling voor de Oude Muziek was al veel eerder gewekt, toen hij nog studeerde aan Harvard en later Yale. Dat het uiteindelijk Frankrijk werd, had alles te maken met zijn voorliefde voor de Franse Barok en wat hem daarbij voor ogen (en oren) stond: grote componisten als Marc-Antoine Charpentier, Jean-Philippe Rameau en Jean-Baptiste Lully niet alleen muzikaal in het zonnetje te zetten, maar dat ook op een historisch verantwoorde manier te doen. Het was in de tijd dat de historiserende uitvoeringspraktijk zich als een olievlek over Europa uitbreidde. Christie heeft daarin een belangrijke rol gespeeld, als dirigent, klavecinist, muziekwetenschapper annex bronnenonderzoeker, maar ook als docent en mentor. Zo was hij de initiatiefnemer van Jardin des Voix, een ware kweekvijver voor jonge zangers. Geen wonder dus dat zijn invloed op een jonge generatie musici groot was en nog steeds is. Voeg daarbij zijn enorme kennis van het barokrepertoire en zijn ijver om al lang en breed vergeten of veronachtzaamde Franse barokmuziek (weer) op de kaart te zetten en het zal duidelijk zijn dat Christie een groot en onuitwisbaar stempel op de ontwikkeling en uitvoering van de barokmuziek heeft gezet. Dat gold zowel voor de opera's, oratoria en cantates als voor de puur instrumentale werken. Een groot aantal prijzen en onderscheidingen vielen Christie maar ook het ensemble ten deel. Zo ontving hij uit handen van de Franse president de hoge onderscheiding van Commandeur de la Légion d'Honneur.

In 2007 was het de Schotse tenor Paul Agnew die binnen het ensemble ook als dirigent een gaandeweg belangrijker rol als dirigent ging vervullen. Hij werkt nauw samen met Christie en deelt vanaf 2013 met hem het artistieke leiderschap. Agnew staat mede bekend als groot kenner van het oeuvre van Monteverdi en heeft zich, evenals Christie vóór hem, toegelegd op bijzondere projecten, zoals hij zich ook wil richten op het (her)ontdekken en ontginnen van (veel) minder bekend repertoire.

Christie heeft, zijn respectabele leeftijd in aanmerking genomen, een aantal stappen teruggedaan en concentreert zich nu vooral op het reeds genoemde Le Jardin des Voix. Agnew is nu vooral verantwoordelijk voor het artistieke en organisatorische reilen en zeilen van Les Arts Florissants, wat hij volgens insiders meer dan voortreffelijk doet. Zijn inbreng zal ervoor zorgen dat het ensemble ook in de toekomst loyaal blijft aan zijn wortels.

Het nieuwe album Bill & Friends mag dan op het eerste gezicht de indruk van een allegaartje maken, schijn bedriegt echter, want het blijkt bij beluistering een met grote zorg samengesteld en betoverend klinkend boeket te zijn dat alleen al wat betreft de historiserende en speltechnische kenmerken diepe indruk maakt. Christies rol daarin als klavecinist én 'ontdekker' lijkt een vanzelfsprekendheid, maar hij weet zich daarbij omgeven door zeven gelijkgestemden die in dit repertoire zelfs tot de absolute wereldtop behoren. Geen enkele twijfel mogelijk: Christie heeft speciaal voor deze uitgave zijn ‘friends' zéér zorgvuldig uitgekozen. Het resultaat is ernaar en de opname al even verrukkelijk.

index