CD-recensie
© Aart van der Wal, maart 2009
 |
Aurelia Saxophone Quartet
French Saxophones
25 years jubilee album
Debussy: Kwartet in g, op. 10.
Ravel: Kwartet in F.
Roussel: Kwartet in D, op. 45.
Bozza: Andante et scherzo.
Desenclos: Quatuor pour saxophones.
Françaix: Petit Quatuor pour saxophones.
Rivier: Grave et presto.
Schmitt: Quatuor pour saxophone op. 102.
Pierné: Introduction et variations sur une ronde populaire.
Aurelia Saxophone Quartet.
Challenge Classics CC72331 • 71' + 59' • (2 cd's)
Klik hier voor de (tijdelijke) website van het Aurelia Saxophone Quartet.
De op deze twee cd's samengebrachte opnamen dateren al uit 1990, waarvoor toen nog Klaas A. Postuma, een van de drijvende krachten achter het Nederlandse platenlabels Et'cetera en Globe, met zijn volle artistieke en opnametechnische gewicht (en dat was niet gering) tekende (klik hier voor het interview dat Jan Kool in 1987 met hem had). Beiden zijn niet meer in leven: Klaas Postuma overleed in 2001, Jan Kool in 1995. De oprichters van Et'cetera, de van het CBS-label afkomstige Canadees David Rossiter (A&R) en de Fransman Michel Arcizet (financiën), al evenmin. Rond 1983 begon Et'cetera in ons land aan de weg te timmeren vanuit het kantoor aan de Keizersgracht in Amsterdam. Klaas Postuma werd door David ingehuurd als producer en opnametechnicus in één. Ze kenden elkaar van CBS. Na de dood van David ontstonden er spanningen tussen Klaas en Michel, waarna Klaas zijn activiteiten voortzette met het door hem opgerichte label Globe. Na ettellijke omzwervingen werd Et'cetera uiteindelijk verkocht aan Codaex, waar het een nieuwe bloei beleefde en tot op de huidige dag allerwegen van zich laat horen.
Et'cetera hield zéér van avontuurlijke projecten, die in dit geval naadloos pasten bij die van het Aurelia Saxophone Quartet (Johan van der Linden - sopraansax, André Arends - altsax, Arno Bornkamp - tenorsax en Willem van Merwijk - baritonsax). Het kwartet heeft sinds zijn oprichting in 1982 bepaald niet de weg van de minste weerstand gekozen, zoals onder meer blijkt uit de bewerkingen voor saxofoonkwartet van de strijkkwartetten van Debussy en Ravel, waarmee het ensemble in de jaren tachtig bijna een muzikale staatsgreep pleegde. Dat was toen 'not done', om deze twee grote meesterwerken van de kamermuziek onder handen te nemen. Alsof het Aurelia inbrak een heilige graal aan stukken sloeg.
In het cd-boekje legt Arno Bornkamp nog eens uit dat toen niet over een nacht ijs was gegaan. Zo werd het specfieke idioom van het strijkkwartet van voren naar achteren en van boven naar beneden minutieus bestudeerd en werd advies ingewonnen bij twee grote kwartetspelers: de cellist Stefan Metz van het Orlando String Quartet en Raphael Hillyer, de voormalige altist van het Juilliard String Quartet. Pas na al dat creatieve wikken en wegen kreeg de bewerking voor vier saxofoons vaste grond en durfde men het aan om de stukken zowel in het openbaar uit te voeren als later in de studio op te nemen. Met het Strijkkwartet van Albert Roussel leverde dat een bijzonder programma op. Natuurlijk werden er her en der de wenkbrauwen over opgetrokken, misschien zelfs wel de neus, maar wie openstond voor nieuwe ontwikkelingen en voor het schitterende klankpalet van dit saxofoonkwartet moest zich snel gewonnen, zeker toen uit alles bleek dat de drie strijkkwartetten met groot respect voor het oorspronkelijke idioom en met grote kennis van zaken waren bewerkt. Maar afgezien daarvan: op deze verantwoorde manier bouw je repertoire voor een ensemble dat daarom verlegen zit. Zoveel is er niet voor het saxofoonkwartet geschreven.
De overige stukken op deze cd's werden specifiek voor saxofoonkwartet geschreven en hebben alle kenmerken van de virtuositeit zoals die door de grote pionier op dit gebied, de Fransman Marcel Mule (1901-2001), in de jaren twintig op gang werd gebracht. Het is niet toevallig dat deze briljante hoogstandjes werden gecomponeerd in opdracht van Mule, die met zijn in 1928 opgerichte, uiterst virtuoze Quatuor de Saxophones de la Garde Républicaine stevig heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het kwartetspel.
De opname mag dan bijna twee decennia oud zijn, u zult verbaasd staan van de sublieme wijze waarop deze vier instrumenten door de microfoons zijn 'gevangen' en op band vastgelegd. Het klankbeeld is zo fris als dauw. Of naar believen een hoentje.