CD-recensie
© Aart van der Wal, november 2006
 |
|
| Esther Apituley met Hans Dagelet |
Viola Voilà
Schubert: Arpeggione-sonate (altviool en piano).
Drigo/Heifetz: Valse bluette (altviool en piano).
Vieuxtemps: Capriccio (solo-altviool).
Cage/Apituley: Dream (bew. voor altvioolkwartet en piano).
Stravinsky: Elegie (solo-altviool).
Apituley: Hydropath (altvioolkwartet, elektrische bas en trompet).
Fauré/Apituley: Berceuse op. 16 (altviool en piano).
Piazzolla: Le grand tango (altviool en piano).
Kodály: Adagio (altviool en piano).
Hindemith: Sonate op. 25 nr. 1 (altviool).
Esther Apituley (altviool), Rië Tanaka (piano), Eric Calmes (elektrische bas), Hans Dagelet (trompet), Amsterdams Altviool Kwartet.
Challenge Classics CC72165 • 68' •
Dit is alweer de tweede cd die evenals de eerste (klik hier voor de bespreking van Violent Viola) een muzikale voltreffer is. Paul Witteman schreef over haar het volgende: "Wie Apituley hoort en ziet spelen, verveelt zich geen moment. Zij maakt muziektheater. Ik zag het woeste gevecht dat zij voerde met de muziek van Paul Hindemith en vreesde even dat ze pas zou stoppen als ook de laatste snaar van haar instrument was gesprongen. Maar een minuut later ligt ze alweer op de knieën om de kinderen op de eerste rij in de ogen te zien als ze een volkslied uit Georgië speelt. De kinderen joelen en delen haar aanstekelijk enthousiasme voor de muziek. Achter die exotische klanken moet immers een sprookje schuil gaan waarin minstens draken worden verslagen door ridders te paard. Tijdens al die capriolen laat de vingertechniek Esther geen moment in de steek. Ze is de beste altviolist[e] van Nederland."
In het medialandschap wemelt het gemeenlijk van de superlatieven, maar Witteman heeft in dit geval gewoon gelijk, Esther Apituley is de beste altvioliste van Nederland en als ze dat niet is, ken ik de andere(n) niet. Onze Janine Jansen van de altviool dus, maar veel minder populair omdat Esther een instrument bespeelt dat niet tot de verbeelding spreekt en zij het moet stellen zonder een groot opgezet publiciteitscircus. Daar komt nog bij dat zij voor muziek heeft gekozen die niet bepaald op ieders lippen ligt. Dat laatste is overigens een belangrijk aspect van haar muzikaliteit: het vermijden van platgetreden paden en een bewuste zoektocht naar bijzonder repertoire dat, als het niet voor de altviool is geschreven, daarvoor dan maar geschikt moet worden gemaakt. Apituley vond een platenmaatschappij die bereid was zijn nek uit te steken. Het resultaat van al die inspanningen mag er zijn.
Ze schrijft in het cd-boekje onder andere: "Bij het bespelen van de altviool kan ik soms verdwijnen in het grote niets. Dan gaan strijkstok en vingers een eigen leven leiden. Die momenten zijn een zeldzaam en kostbaar goed. Na intens vechten met het instrument word ik beloond met iets wat ik een tijdelijke staat van hoger bewust zijn noem: ik verdwaal in de muziek die mij meeneemt op reis."
Hoe vergaat het de luisteraar eigenlijk? Misschien verdwijnt hij ook wel in dat grote niets als hij naar Apituleys spel luistert! Zo verging het mij in het door Apituley zelf gecomponeerde, van mysterie vervulde, Hydropath (het stuk was bestemd voor het gelijknamige muziektheaterstuk van Hans Dagelet, die hier ook de trompetpartij voor zijn rekening neemt). Maar ook het sluitstuk, Piazzolla's Le grand tango wordt schitterend gerealiseerd.
Apituley beheerst haar instrument werkelijk tot in de vingertoppen en zij ontleent er krachten aan die de altviool eigenlijk van nature vreemd zijn. Het is het meest onderschatte strijkinstrument en daar wil deze grote altiste niet van weten. Ze laat de altviool zingen en zinderen met een mate van expressiviteit die bijna naar adem doet happen. Kracht en tederheid gaan hand in hand, het spectrum is breed en diep, het muzikale charisma spat ervan af. Virtuositeit lijkt volkomen vanzelfsprekend in zo'n huzarenstukje als Vieuxtemps' Capriccio, dat op de viool al een ware krachttoer is.
Puristen hebben het er misschien een beetje moeilijk mee, Fauré's Berceuse in de zetting voor altviool? En niet iedereen zal gecharmeerd zijn van Apituleys visie op Schuberts sonate, die onder haar handen uitdijt tot in diepgloeiende romantische krochten, maar zo mag het werk ook weleens worden gehoord.
Ook deze voortreffelijk klinkende opname werd gemaakt in de Nederlands Hervormde Kerk in Rhoon .Fantastisch, Esther Apituley!