CD-recensie

 

© Aart van der Wal, april 2021


Heinrich Albert's Pumpkin Hut

Werken van Heinrich Albert, Heinrich Schütz, Johann Hermann Schein, Samuel Scheidt, Johann Bach, Andreas Hammerschmidt, Johann Hildebrandt, Johann Nauwach en Michael Jakobi

Dorothee Mields (sopraan), Hathor Consort o.l.v. Romina Lischka
Ramée RAM 1913 • 77' • (2021)

   

Weet u het nog? In 1630 was het huidige Kaliningrad het toenmalige Pruisische Königsberg. Door de stad stroomt de rivier de Pregel. Op het daarin gelegen eiland Lomse legde de componist en stadsorganist Heinrich Albert er een sier- en groentetuin aan en kweekte er in een schuur (de Kürbshütte) pompoenen. Vandaar de titel van dit album: Heinrich Albert's Pumpkin Hut. Alberts tuin groeide in korte tijd uit tot een belangrijke ontmoetingsplaats voor zijn vrienden, waar volop muziek werd gemaakt, gedichten voorgelezen, uit eigen werk voorgedragen en daarover gediscussieerd. Onder de aanwezigen in 1638 bevond zich ook Martin Opitz, de vader van de Duitse dichtkunst en wegbereider van het typisch Duitse baroklied. Twee jaar eerder, in 1636, had Robert Roberthin een artistieke vereniging, de Gesellschaft der Sterblichkeit Beflissener, opgericht waarvan een aantal leden regelmatig de ‘pompoenschuur' bezocht: Het ging hen om belangwekkende thema's als vergankelijkheid, leven en dood, maar ook wedergeboorte  in een tijdvak dat werd gedomineerd door de Dertigjarige Oorlog. En dat te midden van het ‘vredeseiland', tegelijkertijd toevluchtsoord voor kunstzinnig begaafden, een plek ook waar alles groeide en bloeide en de actualiteit uitsluitend in het teken stond van de schone kunsten, ver verwijderd van het krijgsgewoel en de schier eindeloze stroom vluchtelingen. 

We kunnen ons uiteraard niets meer voorstellen van die alles en iedereen diep rakende Dertigjarige Oorlog (1618-1648), die grote delen van Europa in vuur en vlam zette, met als voornaamste aanleiding zowel de religieuze twisten tussen de katholieke en gereformeerde staten als de Franse agressieve geopolitiek. In die tomeloze ellende werd het Heilige Roomse Rijk in zijn geheel meegesleurd en kregen ook de Spaanse Nederlanden er een behoorlijke portie van mee. Niet alleen op het land werd stevig gevochten, maar er woedden ook allerlei zeeslagen, met name in de Golf van Biskaje en de Middellandse Zee. De oorlog sloeg uiteindelijk zelfs over van Europa naar Noord-Afrika en Amerika, waardoor het bijna het karakter aannam van een heuse wereldoorlog. In 1648 werd in het Duitse Westfalen een vredesakkoord gesloten dat gelukkig standhield.

De met het barokrepertoire vergroeide Duitse sopraan Dorothee Mields en het in 2012 opgerichte Belgische Hathor Consort (genoemd naar Hathor, moedergodin uit de Egyptische mythologie) onder leiding van oprichtster Romina Lischka brengen ons vanuit de historiserende uitvoeringspraktijk als het ware terug naar die tijd. Het instrumentaal ensemble bestaat uit twee violen, cornetto, alt-, tenor- en basviool, consortbas, harp en (kist)orgel.

De muziek (de werken dateren uit de periode van de Dertigjarige Oorlog) is verdeeld over zes hoofdstukken, met instrumentale tussenspelen ter afwisseling. De indeling: 1. Oorlog; 2. Verlangen naar vrede - Heinrich Alberts pompoentuin in Königsbergen; 3. Fragiele wapenstilstand; 4. Angst, nood, dood, verwoesting: de gevolgen van de oorlog; 5. Duitsland schreeuwt om vrede; 6. Slot.

Niet alleen getuigt het programma van grote inventiviteit, maar uitvoering en opname zijn bovendien vlekkeloos. Een betere aanbeveling voor dit buitengewoon fraai vormgegeven discours kan ik werkelijk niet bedenken.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links