CD-recensie

© Aart van der Wal, april 2019

Het in Den Haag gesettelde en in 2002 door de Australische (alt)violist en dirigent Simon Murphy opgerichte ensemble New Dutch Academy (het NDA speelt op 'authentieke' instrumenten) weet zich al kort na het begin met het eveneens Nederlandse platenlabel Pentatone verbonden. Het belangrijkste uitgangspunt voor het ensemble: het ontdekken en uitvoeren van achttiende-eeuwse muziek in al haar denkbare vormen door jonge, sterke geëngageerde en in de oude-muziekpraktijk gespecialiseerde musici. Evenals het enigszins daarmee vergelijkbare, eveneens in ons land gegrondveste Orkest van de Achttiende Eeuw, kunnen er - het is tegenwoordig overigens eerder regel dan uitzondering - verschillende formaties worden samengesteld. Zo is er een groep van vier tot twaalf musici die als 'Chamber Soloists' door het leven gaat en een groep van 20 tot 40 musici als puur kamerorkest.

Wat in het spel van het NDA vooral opvalt is de enorme ritmische en dynamische energie in de hoekdelen, maar ook de lyrische fijnzinnigheid waarmee de langzame delen gestalte wordt gegeven. Maar de gedreven speelstijl heeft ontegenzeglijk ook iets rondborstigs, waarbij het vibrato als expressiemiddel bovendien niet wordt geschuwd. Dat laatste mag dan wat het barokaandeel betreft minder puristisch zijn, aanstekelijk is het wel en bovendien past het conceptueel bij deze wat andere benadering. Er zit veel vaart in deze uitvoeringen, menigmaal zelfs een bijna tomeloze energie, het fonkelt en het bruist. Maar toch komt ook de lyriek, en dan uiteraard vooral in de langzame delen, niet tekort. Het affect wordt met veel elan uitgespeeld, al naar gelang de toonsoort (in het boekje wordt nauwkeurig opgesomd wat qua stemming daarvan moet worden afgeleid, daarbij uitgaande van betrouwbare achttiende-eeuwse bronnen).

In het gekozen programma van instrumentale werken, die worden afgewisseld door drie operafragmenten - uitstekend gezongen door Gudrun Sidonie Otto - reizen we kriskras door het laatachttiende-eeuwse Europa. We doen - in deze volgorde - Berlijn (Zelter en Reichardt), Londen (Abel en Storace), Wenen (Mozart) en Sint-Petersburg (Pasiello) aan. Zoals de componisten toen ook kriskras door Europa reisden en her en der, al naar gelang positie, creatieve mogelijkheden en bijpassend inkomen, wat langer bleven hangen.

Voor de meesten onder ons zal dit album zeker een verrassing zijn, want het programma mag dan sterk barokke contouren (alleen de aria van Mozart valt echt in de Weense Vroegklassiek) hebben, er is wel degelijk sprake van 'nieuwe' muziek: met uitzondering van Susanna's aria 'Deh vieni, non tardar' uit Le nozze di Figaro behoren de beide overige aria's tot vrijwel onbekend repertoire, terwijl de symfonieën van Abel en Reichardt zelfs heuse wereldpremières op cd zijn. De aria 'Domestic peace' uit The Siege of Belgrade van Storace mag ook als nieuw worden bestempeld, want deze werd door Murphy georkestreerd.

Voor wie de meer scherp gerande historiserende uitvoeringspraktijk vanuit een ander perspectief wil beleven is deze cd zeker een aanrader, mede door het interessante repertoire, de avontuurlijke setting en de door Polyhymnia's Jean-Marie Geijsen tot in de puntjes verzorgde fraaie opname. En a propos: Simon Murphy is niet alleen een geïnspireerde dirigent, maar ook een solist van formaat!

index