Natuurlijk, praktisch allen die al wat langer Luister lezen, weten wel dat ik met John Bowers bevriend ben, er nogal eens logeer en altijd allang vóór anderen van nieuwe ideeën en ontwikkelingen op de hoogte ben. Velen weten ook dat ik een tijdlang juist om die redenen liever niet zijn produkten besprak. Tot echter talloze lezers, vooral via de telefoon, lieten merken dat ze dat maar onzin vonden en blijkbaar genoeg vertrouwen op 'een vriend die mij mijn feilen toont'. Zo is het ook en ik had de Matrixen al veel eerder kunnen bespreken, maar ik vond dat eerst andere eens aan de beurt moesten komen en bovendien dat het begrip 'pri meur' voor een maandblad altijd wat pathetisch aandoet, want je zit twee maanden voor het verschijnt te schrijven. Nu zit ik in de bittere januarikou voor dit (naar ik hoop) voorjaarsnummer te tikken!

Hèt kardinale punt bij de Matrixen is natuurlijk de vondst van de honingraatconstructie, die een vrijwel volledige uitschakeling betekent van alle trillingen van de kasten zelf. Altijd een ideaal van iedere luidsprekerbouwer maar moeilijk te verwezenlijken, zodat er bij bijna ieder ontwerp nog wel degelijk een bijdrage van kastpanelen meekomt. Soms een flinke, soms een zeer geringe (goede transmissielijnen bijvoorbeeld of KEF 104 en 107). Pas als je ze werkelijk praktisch geheel elimineert, merk je hoe een vorig ontwerp, hoe mooi het toch al was, relatief een merkbare kleuring veroorzaakt. In dit geval bijvoorbeeld de DM-1200 en 1400, alom als 'no compromis' kleinere doch vrij kostbare maar dan ook heel goede gewaardeerd. Zet een Matrix 1 naast een DM-1200 en de ervaring is vrij schokkend! Ik denk zelfs, dat sommigen eerst de 1200 zullen prefereren want de Matrix modellen zijn uiterst onthullend en er valt nogal wat programmamateriaal mee door de mand. Die volledige vrijheid van kastkleuring was een mooie ontdekking maar bracht wèl met zich mee, dat ook nieuwe eenheden moesten worden ontworpen, want kleine onvolkomenheden kwamen opeens veel onbarmhartiger aan het licht. Dat kostte eerst nog heel wat nader onderzoek en tijd. Ik hoorde de eerste al in de vroege herfst van '85, maar het duurde nog negen maanden (inderdaad ja) voor de officiële introductie in Zwitserland een feit was. Ieder die dat toen meemaakte - en dat waren heel wat bekende figuren uit de audiowereld - was er meteen van overtuigd, dat we hier met een grote stap vooruit bij relatief conventionele (op het uiterlijk afgaand) luidsprekers te maken hadden. De definitie en nauwkeurigheid zijn dè kenmerken van alle drie de modellen. Elektrostaten zijn echt wat geschrokken!

Matrix 1

Een kleintje van (H x B x D) 41 x 23 x 32,2 cm. Een 15 cm bas/midden eenheid en een 25 mm 'ferrofluid' gekoelde tweeter. De impedantie is een nagenoeg vlakke van 4,5 Ohm: 0,5 Ohm. Systeemresonantie niet in de impedantie kromme terug te vinden is 60 Hz. Opgegeven wordt: -6dB punten bij 55 Hz en 35 kHz. Dat klinkt mooi bescheiden maar dat is de meting, hoog boven het maaiveld, vrij opgehangen. In de kamer, bij mij, was 43 Hz (de tuba-F) op volle sterkte. 41 Hz (contrabas-E) wordt hoorbaar verzwakt. Niet bepaald om je te schamen bij die afmetingen. Er is dan ook fors orkestraal geweld met een uiterst solide ondergrond te horen. De precisie is echter het belangrijkste kenmerk en die is bovendien gekoppeld aan een duidelijk zeer vlakke en rustige frequentiegang. Strijkers blijven fluwelig als de opname goed genoeg is maar, weer vooral, zeer fijn getekend. De beperking laat je bijvoorbeeld de extreem lage studio rumblegeluiden missen in Haydns 'Le Matin' onder Marriner, maar muzikaal klinkt het uiterst compleet. De precisie kan misschien eerst wat afschrikken, dus alleen met zeer goed materiaal beproeven, maar als klein móet is de Matrix 1 een nadere kennismaking zeer waard.

Niet goedkoop, rond f 800,- meen ik, maar je hebt er wèl wat voor.

Matrix 3

Ik sla de 2 even over, want de 1 en de 3 hebben wat langer bij mij gelogeerd. De 3 stond meer dan een maand naast de KEF 107, dus had het niet bepaald gemakkelijk. De 1 stond naast de 'Active One'. De 3 klinkt (gelukkig!) vrijwel exact hetzelfde als de 1. Het enige verschil is het laag. Nu 1 x 20 cm baseenheid, 1 x 20 cm bas/midden en 1 x dezelfde gekoelde 25 mm tweeter.

Systeemresonantie 43 Hz, impedantie als de 1 en vrije veldmeting -6dB: 43 Hz en 35 kHz. Afmetingen: 91(h) x 25(b) x 41 cm, gewicht 26 kg (de 1 weegt 10 kg). In de luisterruimte werd het bereik natuurlijk veel dieper, de 29 Hz (Bes contrafagot) was nog op sterkte, de laagste piano-A (27,5 Hz) verzwakt maar ongeschonden bij zelfs sterk opdraaien. Nog iets van het eerdergenoemde studiogestommel kwijt (vergeleken met de 107) maar wel waarneembaar, wat bijdraagt aan gevoel van sfeer en ruimte. Natuurlijk is er nu een nog veel royaler fundament, dat zeer strak blijft en vooral de orgelliefhebber zal nu beter aan zijn trekken komen, of anderen met eveneens 'lage lusten'. Maar ik blijf het doorzichtige, de extreem duidelijke definitie het belangrijkst vinden. Juist bij de 3 het meest, want eerder 'vergrote' modellen zoals DM-3000 t.o.v. 2000 en 330 t.o.v. 220 vond ik, juist door wat extra kleuring, de mindere van hun wat kleiner broeder. Hetzelfde effect vreesde ik enigszins bij deze reeks. Alleen nu gaat dat beslist en gelukkig helemaal niet meer op. Ik begreep die vorige '3'-series wel, het was gewoon de druk van de mensen die nu eenmaal vaak nog meer laag willen, maar ik prefereerde ze niet. De Matrix 3 is nu echter gewoon terecht de duurste (ca. f 1700,-) door het grotere bereik met volledig behoud van de fundamentele kwaliteiten van het Matrix-systeem. De inwendige honingraat dus, die kastwanden door een complex verbindingssysteem als 'meezingers' volledig elimineert. Daarmee kunnen we verder kort zijn over de 2. 60(h) x 26(b) x 32 cm, systeemresonantie 51 Hz, thuis een onverzwakte laagste E-snaar van de contrabas en dezelfde 4,5 Ohm impedantie. 1 x 20 cm bas/midden weergever en weer dezelfde tweeter. De prijs zal iets boven de f 1100,-liggen en voor wie niet het onderste uit de kan wil maar toch wat steviger in de bas wil kunnen uitpakken, een hoogst aantrekkelijke propositie. Wel ermee wat van de vloer, in tegenstelling met de 3 die gewoon op eigen benen kan staan. Ten opzichte van DM-1200, 1400 en 2000 (en 3000) zijn de Matrixen een opmerkelijke vooruitgang en de onderlinge karaktergelijkheid is wel zeer verheugend.

Importeur: Audioscript, Soest.