Het zal door menigeen als een verrassing zijn ervaren, toen op 10 maart het persbericht van de NTR verscheen met daarin als belangrijkste mededeling dat Kees Vlaardingerbroek, al zeventien jaar de artistiek leider en programmeur van de NTR ZaterdagMatinee, zijn functie per 1 april zou neerleggen.

Het persbericht van de NTR:

"Kees Vlaardingerbroek was de afgelopen 17 jaar artistiek leider en programmeur van de  NTR ZaterdagMatinee , de serie die elke zaterdag live wordt uitgezonden vanuit Het Concertgebouw op NPO Klassiek. Hij staat daarmee in de traditie van zijn voorgangers Hans Kerkhoff, André Hebbelinck en Jan Zekveld. Onder zijn artistieke leiding heeft de serie bijzondere hoogtepunten beleefd. Kees heeft ervoor gezorgd dat een groot aantal barokopera's, niet in de laatste plaats van  Vivaldi , uit de vergetelheid is gehaald. Andere hoogtepunten uit de operaserie waren  Rimski-Korsakovs De gouden haan onder leiding van Vasily Petrenko en de grootschalige productie  Babylon van componist Jörg Widmann. Bovendien stond hij namens de serie aan de wieg van een groot aantal nieuwe composities van Nederlandse en buitenlandse componisten als Peter-Jan Wagemans, Robin de Raaff, Hans Abrahamsen en, volgend seizoen, Unsik Chin.

Wij wensen Kees alle goeds in het vervolg van zijn carrière. De NTR gaat nu op zoek naar een opvolger om vanaf seizoen 2024-2025 de hoge kwaliteit van de concertserie te kunnen voortzetten."

Mediadirecteur Willemijn Francissen: 'Met het vertrek van Kees verliezen we een artistiek leider die met zijn kennis, vakmanschap en grote toewijding van de  NTR ZaterdagMatinee  een serie heeft gemaakt die nationaal en internationaal veel aanzien geniet. Zowel bezoekers als musici hebben in de afgelopen jaren genoten van het hoogstaande en gevarieerde aanbod, door Kees samengesteld. De betekenis van de serie is groot, zowel voor de muziekwereld als voor de publieke omroep en de NTR in het bijzonder. Wij zijn trots op onze  Matinee . We hopen dat Kees zijn talent en enthousiasme zal blijven inzetten ten behoeve van de klassieke muziek en wensen hem alle succes daarbij.'

De  NTR ZaterdagMatinee  wordt wekelijks vanaf 14:00 uur live uitgezonden vanuit het Koninklijk Concertgebouw op NPO Klassiek. De serie staat nationaal en internationaal bekend om zijn originele programmering: gloednieuw werk van toonaangevende hedendaagse componisten, de meest actuele stand van zaken in de internationale barokmuziek, unieke operaproducties, én vijf eeuwen vocaal-symfonische muziek. Huisgezelschappen van de serie zijn het  Radio Filharmonisch Orkest  en  Groot Omroepkoor , ondergebracht in de Stichting Omroep Muziek."

Over de achtergrond(en) van dit besluit en de extreem korte termijn waarbinnen na deze aankondiging Vlaardingerbroeks terugtreden zijn beslag krijgt is het (vooralsnog?) gissen, maar dat sprake is van een groot verlies voor het Nederlandse muziekleven staat al bij al voorbaat buiten iedere mogelijke discussie.

Reactie van Kees Vlaardingerbroek:

"Ik wilde eerder niet reageren omdat ik eerst de juridische stappen tegen het schadelijke artikel door Cultureel Persbureau in gang wilde zetten. De reden dat ik ontslag heb genomen is dat de leiding van de NTR mij heeft geïnformeerd dat vanaf het seizoen 2024/2025 structureel moet worden bezuinigd op het Matineebudget. Officieel blijft het bedrag gelijk, maar de fors stijgende kosten van techniek en zaalhuur worden op het programmabudget verhaald. Onder die voorwaarden wil ik niet meer verantwoordelijk zijn voor de serie. Over andere oplossingen, zoals nauwere samenwerking met het Concertgebouw, was niet te praten. Dat mijn politieke opvattingen of het feit dat ik al 17 jaar op die positie zat daarbij mee zou spelen, is speculatief. Mij is daarover in elk geval nooit iets gezegd."

Het bericht in NRC Handelsblad van 14 maart:

Kees Vlaardingerbroek, artistiek leider en programmeur van de NTR ZaterdagMatinee, heeft per direct zijn ontslag genomen. Dat maakte de NTR vrijdag bekend. De NTR „respecteert het besluit en heeft grote waardering voor zijn artistieke bijdrage aan de serie”, aldus het persbericht.

Vlaardingerbroek (60) was 17 jaar artistiek leider en programmeur van de toonaangevende NTR ZaterdagMatinee, die elke zaterdag vanuit het Amsterdamse Concertgebouw live wordt uitgezonden op NPO Klassiek (voorheen: Radio 4). Onder zijn leiding bracht de serie smaakmakende uitvoeringen van opera's (o.a. Vivaldi, Wagner) in uitvoeringen door de omroepensembles en Europese topensembles en -orkesten. Daarnaast is de ZaterdagMatinee belangrijk als podium en opdrachtgever voor nieuw werk van Nederlandse en buitenlandse componisten. Het persbericht van de NTR geeft geen reden voor Vlaardingerbroeks vertrek. Vlaardingerbroek wil niet inhoudelijk reageren. Dat hij per direct en midden in het door hemzelf geprogrammeerde seizoen opstapt, maakt echter duidelijk dat er een conflict aan zijn besluit ten grondslag ligt.

„Het mailtje waarin hij zijn ontslag aankondigde, kwam voor ons als een enorme schok”, zegt Makira Mual, in september aangetreden als hoofdredacteur NTR Klassiek. Mual voerde vanuit de NTR de afgelopen maanden gesprekken met Vlaardingerbroek. Daarbij kwamen uiteenlopende onderwerpen aan de orde, waaronder de toekomst van de ZaterdagMatinee, maar ook de relatie met externe partijen en de onderlinge werkverhouding en werksfeer. „Wij hadden de indruk op een constructieve manier in gesprek te zijn.”

Voor de NTR, benadrukt Mual, staat voorop dat de al ruim 60 jaar lopende NTR ZaterdagMatinee blijft bestaan – met hetzelfde programmabudget. „Er wordt niet op de serie bezuinigd.” Over de besteding van het budget, op dit moment ingevuld door veel voor één concert inreizende internationale ensembles, is binnen de omroep echter wel al langer discussie gaande.

Vlaardingerbroeks ontslag veroorzaakte een storm op sociale media. Aanjager was zondag een artikel door de site Cultureel Persbureau. Daarin wordt Vlaardingerbroeks vertrek zonder bronvermelding of wederhoor in verband gebracht met zijn „stijl van leiderschap” en zijn opvattingen over identiteitspolitiek. Vlaardingerbroek sommeerde de auteur het artikel te verwijderen (wat zondagavond gebeurde) en bevestigt per sms „juridische stappen te ondernemen tegen de smaad- en lastercampagne.”

De NTR zegt dat er, anders dan het Cultureel Persbureau schreef, geen intern onderzoek loopt naar Vlaardingerbroek. Wel hanteert de omroep een strategische aanpak op het gebied van diversiteit en inclusie. Die aanpak „moet zichtbaar zijn in de hele organisatie, zowel in de programmering als op de werkvloer.”

Vlaardingerbroek, zoon van een dominee en vader van de radicaal-rechtse influencer Eva Vlaardingerbroek, publiceerde verscheidene opinieartikelen in NRC en de Volkskrant over onder meer de volgens hem desastreuze gevolgen van identiteitspolitiek op/in de kunsten. Op zijn persoonlijke account op Twitter, dat zondag korte tijd uit de lucht was, retweet hij veel berichten uit ultra-conservatieve hoek. Veel ophef ontstond in 2019 over een tweet waarin Vlaardingerbroek het cancellen van „witte mannen” vergeleek met jodenvervolging in de jaren dertig.

Makira Mual van de NTR noemt de uitlatingen van Vlaardingerbroek als privépersoon „ingewikkeld”.

„Maar ze zijn niet de oorzaak van de gesprekken die wij met hem zijn gaan voeren.”

_______________
In augustus 2021 had ik een vraagggesprek met Kees Vlaardingerbroek, dat u hier kunt lezen.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links