Strootman: Bosch Requiem

Cello Octet Amsterdam, Mallet Collective, Rianne Wilbers (sopraan), Fanny Alofs (alt/mezzosopraan), Aart Strootman (gitaar) Fred Jacobsen (basgitaar)
Dirigent: Aart Strootman
Foto's: Jostijn Ligtvoet Fotografie
Utrecht, TivoliVredenburg, 3 november 2023

Aart Strootman (*1987) is een van de interessantste componisten van dit moment. Hij past niet in een stroming en heeft die ook niet nodig om gewaardeerd te worden, want hij heeft een ijzersterke persoonlijkheid, geen wonder dat November Music, de jaarlijkse Nederlandse najaarsmanifestatie voor hedendaagse muziek, hem vroeg een groot nieuw werk te schrijven, uit te voeren in de reeds jaren bestaande reeks Bosch Requiem.

Dat nieuwe werk is typisch Strootman en herkenning impliceert herhaling, maar hij speelt graag met vertrouwde principes. Hij houdt van klankvelden in een traag tempo die lang worden herhaald en langzaam veranderen. Zijn harmonieën zijn overwegend tonaal of iets dat daarop lijkt, maar hij is de tegenstelling tonaliteit-atonaliteit resoluut voorbij en concentreert zich op de vraag hoe lang een spanningsboog kan duren.

Zijn compositie Laatste woorden, uitgevoerd in het kader van November Music, is weliswaar gebaseerd op de laatste woorden van muzikant en vertaler Jan Rot, keurig afgedrukt in het programmaboekje maar de componist was maar zeer ten dele geïnteresseerd in verstaanbaarheid. Zijn tekstzetting bracht Strootman dicht in de buurt van zijn onlangs overleden collega Louis Andriessen. (Misschien was de tekst in de radio-opname van het concert in Den Bosch op 2 november beter te verstaan dan tijdens het concert de dag erop in Utrecht.) De slechte verstaanbaarheid vond ik geen gemis, integendeel, het paste in de algehele opzet waarin vrij diffuse samenklanken, waarbij de nieuwe samenklank zwaarder weegt dan de klank van de afzonderlijke instrumenten, het beeld versterken van een spanningsboog waarvan de onvoorspelbare lengte veel belangrijker is dan de ingrediënten.

Aart Strootman tijdens de uitvoering in TivoliVredenburg

Uit de groep van acht cellisten kwamen de wonderlijkste samenklanken, de slagwerkers leken vooral uit op ritmen met nieuwe middelen, de gitaar bracht eerder klank dan melodie en de twee zangeressen acteren swingend alsof zij een belangrijke boodschap willen overbrengen. Het sterkste aan het werk dat ongeveer een uur duurt is dat men nooit weet hoe het stuk verder gaat en dat men na afloop beseft dat de opbouw geniaal is. Na afloop bleef het een minuut lang stil, alsof de spanningsboog van de stilte tot de compositie behoorde, na het voorgaande geen vreemde gedachte. Een gebaar van de componist die ook dirigeerde was nodig om iedereen terug in de ‘normale werkelijkheid' te brengen. Toen was het applaus terecht uitzonderlijk enthousiast. Hopelijk klinkt het werk ook na November Music.

(Voor meer informatie over het werk: novembermusic.net.)

______________
Nb. Op 9 november vindt de uitvoering in de Rotterdamse Doelen plaats. Klik hier voor de verdere gegevens.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links