Actueel
Opera Zuid dreigt te verdwijnen
© Aart van der Wal, november 2024
Op 4 november verscheen een somber getint persbericht met als aanhef: 'Beschikking minister OC&W betekent einde Opera Zuid'. Daaraan toegevoegd een notitie van de Raad voor Cultuur: “Opera Zuid heeft structureel meer armslag nodig om haar basisfunctie als volwaardig operagezelschap te kunnen vervullen'.
Kortom, Opera Zuid dreigt te verdwijnen door een ernstig tekort aan subsidie. Voorts valt in het (door mij redactioneel enigszins aangepaste) persbericht te lezen dat het gezelschap 'met verslagenheid heeft kennis genomen van de beschikkingsbrief van de minister (Eppo Bruins, NSC)voor de komende periode 2025-2028. In deze beschikking negeert de minister de oproep van de Raad voor Cultuur om "Opera Zuid actief te willen ondersteunen met aanvullende financieringsmogelijkheden, zodat er een reële oplossing komt voor de instelling”. Het door Opera Zuid gevraagde subsidiebedrag was € 3.500.000,-, terwijl er € 1.888.300 zal worden toegekend.
De Raad schrijft bovendien dat “Opera Zuid structureel meer armslag nodig heeft om haar basisfunctie als volwaardig operagezelschap, dat tevens fungeert als enige operavoorziening in de regio Zuid, te kunnen vervullen”. Terwijl de Raad het gezelschap als “onmisbaar” en “voorbeeldstellend” beschrijft, betekent de beschikking van OC&W een onontkoombaar doodvonnis voor Opera Zuid.
De beschikking van de minister stelt Opera Zuid voor verplichtingen die volgens het gezelschap onuitvoerbaar zijn binnen de toegekende middelen. Want nóg verder bezuinigen kan en mag niet meer. De Raad voor Cultuur schrijft namelijk dat het activiteitenprogramma van Opera Zuid “de minimale basis vormt voor een volwaardig operagezelschap in de bis, zeker omdat Opera Zuid volgens de regeling ook nog een taak heeft met betrekking tot de regionale spreiding van opera [...] “met nog minder producties en kortere tournees kan de instelling niet in haar basisfunctie blijven voorzien”.
De minister heeft echter geen gevolg willen geven aan het bovenstaande, met volgens Opera Zuid rampzalige en onherstelbare gevolgen: de kwetsbare en onschatbare verbinding die Opera Zuid heeft kunnen leggen tussen opera en maatschappelijke terreinen als zorg, preventie en welzijn, zelfredzaamheid, educatie en inclusie, gaan kapot. Voorbeeldstellende projecten als onze Buurt Opera (die letterlijk in de schijnwerpers werd gezet door het Berenschot-rapport, opgesteld in opdracht van de Tweede Kamer), gaan onherroepelijk teloor. De waarde van Opera Zuid gaat niet alleen over opera maar ook over de impact hiervan op mens en maatschappij.
Tevens wordt met deze beschikking het ondernemerschap onderuitgehaald: niet alleen als verdienmodel (publieksrecettes, sponsoren en donateurs), maar evengoed de zorgvuldig opgebouwde relaties met coproducenten en partners, regionaal, landelijk en internationaal. Door de beschikking van de minister komt Opera Zuid bovendien verder in gevaar omdat zonder de noodzakelijke additionele middelen niet aan de verplichtingen en afspraken met regionale en lokale overheden kan worden voldaan.
Zonder interventie van de Tweede Kamer zal Opera Zuid ophouden te bestaan.
Nederland kent drie operagezelschappen die deel uitmaken van de BIS, de Basisinfrastructuur: de Nationale Opera & Ballet, de Nederlandse Reisopera en Opera Zuid.
Dan zijn er operagezelschappen die worden gefinancierd door het FPK (Fonds Podium Kunsten), particuliere fondsen, gemeenten, provincies, sponsoren: Kasko, Opera2Day, Opera per Tutti, Opera Spanga, Holland Opera, World Opera Lab en Barokopera Amsterdam.
De ten aanzien van de subsidieverlening verstrekte adviezen vindt u hier.