Kate Moore wint als eerste vrouw ooit de Matthijs Vermeulenprijs

Op zaterdag 2 december krijgt de Australisch-Nederlandse componist Kate Moore (1979) de Matthijs Vermeulenprijs voor haar compositie The Dam. Het prijzengeld bedraagt € 20.000, beschikbaar gesteld door het Fonds Podiumkunsten. De prijs werd in 1972 ingesteld en vernoemd naar de Nederlandse componist en criticus Matthijs Vermeulen (1888-1967). Tot nu toe ging hij steevast naar mannen, sommigen kregen hem zelfs twee keer. Moore ontvangt hem zaterdag als eerste vrouw ooit. Dat gebeurt tijdens het Festival Dag in de Branding in Den Haag, in het Korzo Theater. Haar stuk wordt daar aansluitend uitgevoerd door het ad hoc ensemble Herz.

Kate Moore koppelt repetitieve patronen aan een opulente klankwereld. Afgelopen zomer verblufte ze tijdens het Holland Festival vriend en vijand met haar grootschalige Sacred Environment. Dit oratorium voor orkest, koor, solisten en live video is geïnspireerd op de geschiedenis van aboriginals. De soms overweldigende klankmassa's riepen herinneringen op aan de Carmina Burana van Carl Orff. Meestal gaat Moore subtieler te werk; vaak heeft haar muziek een dromerige, bezwerende sfeer. Geregeld combineert ze instrumenten met kunstzinnige geluidsobjecten, die een subtiel maar belangrijk onderdeel vormen van de compositie. Ook bouwde ze zelf ontworpen keramische slagwerkinstrumenten.

Didgeridoo
Moore componeerde The Dam in 2015 in opdracht van het Canberra International Music Festival, Australië. Het stuk was oorspronkelijk gezet voor sopraan en kamerorkest, met onder andere een didgeridoo en een elektrische baritongitaar. Twee jaar later vroeg het Britse ensemble Icebreaker haar een instrumentale versie te maken. Hierin is de didgeridoo vervangen door een panfluit; deze versie krijgt nu de Matthijs Vermeulenprijs. Voor het Herz Ensemble maakte Moore overigens weer een ander arrangement, waarin zowel zangeres als didgeridoo in ere zijn hersteld.

Kate Moore (foto Marco Giugliarelli voor de Civitella Ranieri Foundation, 2017)

Verklanking van tijdsgewricht
Voor The Dam vond Kate Moore inspiratie in de natuur: 'Het is gebaseerd op het ritme van de klanken van cicaden, krekels, kikkers, vogels, vliegen, spinnen en andere wezens die een waterpoel in the bush bewonen', zei ze. Ver verwijderd van menselijke inmenging wordt hun avondlied een groot koor dat vrolijk in het uitgestrekte universum zingt. Zonder hem te zien kun je van veraf horen waar de waterpoel zich bevindt, zoals je ook de vorm van het landschap eromheen kunt horen, omdat veel kleine schepselen een sonisch, pointillistisch landschap creëren. Ik voel me aangetrokken tot de bijna maar niet helemaal polyritmische klanktapijten die ze creëren.'

De jury noemt The Dam 'zowel een spannende, meeslepende compositie als een rijke verklanking van het tijdsgewricht. De fluisterzachte, mysterieuze motorische beweging waarmee het werk opent mondt met een overtuigende opbouw uit in een groots muzikaal gebaar.' Verder rept het juryrapport van een op 'organische wijze geweven evocerend lijnenspel'. Dit biedt 'zowel dramaturgisch als melodisch een rijke spiegel voor de luisteraar.' De jury prijst het lef van Moore om een 'haast monomane muzikale beweging' te combineren 'met een uiterst precieze klankvoering. Moore wil in haar muziek niet nuanceren of verzachten, maar raakt de luisteraar direct zonder compromis.'

Willem Pijperprijs
Eerder die dag wordt overigens ook de Willem Pijperprijs uitgereikt, aan Moores Mexicaanse leeftijdgenoot Hugo Morales Murguía. Hij krijgt deze voor zijn compositie Equid uit 2014, die in de Nieuwe Kerk wordt uitgevoerd door Slagwerk Den Haag. Volgens het juryrapport heeft het stuk een 'signaalfunctie' omdat het 'inspireert om op een andere manier te luisteren naar de geluiden van alledag'. De compositieprijs wordt voor de Gemeente Den Haag gecureerd en uitgereikt door de Johan Wagenaar Stichting .

Normaal gesproken duurt Dag in de Branding maar één (zater)dag, maar voor deze laatste editie van 2017 wordt er een dag aangeplakt. Dit ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de Johan Wagenaar Stichting, die zich inzet voor nieuwe muziek. Op zondag 3 december geeft het pianoduo X88 in Korzo een recital met vier wereldpremières. De pianisten Vicky Chow en Saskia Lankoorn spelen onder anderen Preservation (Pearl Morpho) van Pete Harden en Naked, I van Vanessa Lann.

Een compleet overzicht van het tweedaagse festival vind je hier.