Actueel

Classic Young Masters:

tussen droom en succes

 

© Aart van der Wal, november 2021

 

Op zondagmiddag 7 november vond in de Jurriaanse Zaal van de Rotterdamse Doelen een ware happening plaats: de acht laureaten (klik hier) van Classic Young Masters (CYM) stelden zich in een kort optreden aan de met publiek zeer goed gevulde zaal voor.

Andrej van Brakel, begeleid door Anastasia Safonova
(foto @Daniella de Haan)

Vragen
Maar wat is Classic Young Masters eigenlijk? De stichting (met ANBI-status) werd opgericht in 2012 en richt zich op het scouten en coachen van talentvolle jonge musici die er graag hun beroep van willen maken. Dat vraagt nogal wat, zoals tijdens de gesprekjes tussen de podiumoptredens door, wel bleek. Wat begint bij een goede voorbereiding roept tegelijkertijd voor iedere musicus een aantal vragen op, zoals: welk instituut past het best bij mij of bij mijn huidige situatie? Waar kan ik met mijn talent het best terecht? Welke docent komt daarvoor het meest in aanmerking? Wat heb ik nodig voor mijn verdere studie? Maar ook: welk pad wil ik later bewandelen en hoe kan ik dat het best realiseren?

Adviezen op maat
Hier komt CYM in beeld, dat zich uitsluitend richt op – aldus het programmaboek – 'zeer getalenteerde en gepassioneerde musici in de leeftijdscategorie van 12-21 jaar'. Met adviezen op maat worden ze op weg geholpen in dan nog voor hen onbekend terrein en worden ze voorts bijgestaan in het maken van de juiste keuzes voor hun verdere muzikale maar ook maatschappelijke ontwikkeling. Waar het uiteindelijk naartoe moet is strikt helder: te kunnen bloeien én (verder) groeien in het (inter)nationale muziekbedrijf.

Het geldt eigenlijk voor ieder jongmens: het zoeken en vinden van een balans tussen persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. Voor de ‘aanstormende' musicus geldt dat uiteraard niet minder, al ligt de klemtoon op de verdere muzikale ontwikkeling. Maar CYM kan tevens als creatieve en interactieve inspiratiebron fungeren en een belangrijke bijdrage leveren aan - ik citeer - 'een positieve maatschappelijke ontwikkeling via een uitgewogen combinatie van talent en persoonlijkheid.'

Tweejarig traject
Voor hen die ervoor in aanmerking komen (de lat ligt daarbij hoog!) wordt een besloten tweejarig traject uitgezet dat zich richt op individuele begeleiding, waarin zowel het talent als de ouders en docent(en) worden betrokken. Ervaren en deskundige mentoren op allerlei terrein staan de musicus daarbij ten dienste. Daarnaast is er de groepsbegeleiding door middel van allerlei workshops, masterclasses, publieke optredens, waarbij tevens wordt samengewerkt met andere kunst- en cultuurdisciplines.

Samenwerking
CYM werkt samen met de landelijke conservatoria, al beperkt die zich, gelet op de doelstelling, op de klassen met jong talent, als een van de manieren om te laten proeven aan een kunstvakopleiding. Daarnaast zijn er nog andere ‘kweekvijvers', zoals het Hellendaal Muziekinstituut en de Young Musicians Academy. Zoals er ook andere educatiekanalen zijn die worden aangeboord, waaronder (wat er nog van resteert) muziekscholen, naast allerlei andere muziekinitiatieven.

De ultieme uitkomst mondt uit in de onvermijdelijke selectieprocedure, met als belangrijkste aanzet het proefspel (of auditie). Op de website van CYM kunt u daarover, zoals ook over de meeste andere in dit artikel aan bod komende onderwerpen, het een en ander lezen.

Binnen het vastgelegde stappenplan (klik hier) zal stap 3 voor vrijwel iedere deelnemer een doorslaggevende factor zijn: de meesterproef als laatste schakel in de keten. Wie daarvoor is geselecteerd mag zich laureaat noemen, waarna in het stadium van 'After-Care' ('nazorg') de laureaat zich 'ambassadeur' mag noemen.

Beperkte middelen=beperkte aanwas?
Gegeven de beperkingen (organisatie, fondsenwerving) is er jaarlijks plaats voor ten hoogste acht jonge talenten (laureaten), wat niet alleen neerkomt als de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat, maar ook dat de selectie-eisen (op basis van proefspel) door de gegeven omstandigheden (lees: de beperkte middelen) zeer hoog zijn. Naarmate sprake is van schaalvergroting (organisatie, financiën) zouden wellicht (aanzienlijk) meer talenten in aanmerking kunnen komen voor het CYM-traject. Of anders gezegd: meer sponsorgelden zou meer laureaten kunnen opleveren.

Anneke Attema, winnares van de Publieksprijs
(foto @Daniella de Haan)

Ambitie
Er is de ambitie om in de komende jaren meer naamsbekendheid aan CYM te geven, nadrukkelijker naar buiten te treden en samenwerking te zoeken met andere organisaties in ons land. Zo staat het althans in het programmaboek afgedrukt. Waarbij ik mij wel gelijk afvroeg: waarom is dit dan al niet veel eerder in gang gezet? De oprichting ligt immers al negen jaar achter ons (al is er misschien een plausibele verklaring voor te vinden).

Een feit is wel dat door meer naar buiten te treden en grotere samenwerkingsverbanden te zoeken een al bestaand netwerk nog aanmerkelijk kan groeien, waardoor (nog) meer mogelijkheden ontstaan voor de vele talenten die ons land rijk is.

Sponsoring
Het is de sponsoring door bedrijven en stichtingen die de grondslag vormt voor alle CYM-activiteiten. In het programmaboek telde ik er maar liefst 46, waaronder - merkwaardig genoeg – de Gemeente Breda, terwijl de Gemeente Rotterdam juist ontbreekt (navraag leerde dat de subsidie-aanvraag weliswaar was ingediend, maar uiteindelijk niet gehonoreerd).

Toekomstbestendigheid is een belangrijk aspect, hetgeen vanuit de financiële gezichtshoek met op dit moment maar een rijk scala van sponsoren (op zich al een zeer breed draagvlak vormend) zeker hoop geeft voor de toekomst; en te meer omdat zij zich voor een langere periode aan CYM willen committeren.

Nieuw dit jaar waren, als gevolg van de coronapandemie, de online audities voor zowel het aanmelden als het proefspel. Uit de rond zestig aanmeldingen werd ongeveer de helft geselecteerd voor het proefspel, waarna er uiteindelijk acht musici resteerden voor de meesterproef. Zo presenteerden zij zich, als laureaten, die zondagmiddag in de Jurriaanse Zaal.

De violiste Kira van der Woerd, begeleid door Natasja Douma
(foto @Daniella de Haan)

De laureaten
•  Anneke Attema (2001), contrabas
•  Philip Karmanov (2004), piano
•  Kira van der Woerd (2005), viool
•  Nöelle Drost (1999), sopraan
•  Sunniva Skaug (2003), altviool
•  Merle van der Lijke (2004), harp
•  Andrej van Brakel (2005), cello
•  Lisa Schreiber (2000), altsaxofoon

Beoordeling
Wie waren verantwoordelijk voor de beoordeling? De commissie bestond bepaald niet uit de minsten: de violiste Liza Ferschtman, de mezzosopraan Karin Strobos, de artistiek leider van het Noord Nederlands Orkest Marcel Mandos, dirigent en tevens specialist in de moderne en eigentijdse muziek Ed Spanjaard en dirigent Antony Hermus, die tevens de rol van voorzitter was toebedeeld.. Het lijkt mij dat de acht laureaten zich bij dit zeer eerbiedwaardige, in het muziekbedrijf gepokte en gemazelde gezelschap in de beste handen moeten hebben gevoeld.

Awards
Na afloop van dit feestelijke concert (want dat was het) werden de Awards uitgereikt:

•  Classic Young Master Award (3x). Een tweejarig op maat gemaakt traject van coaching en begeleiding.
•  Young Talent Orchestra Publieke Award. Met als beloning een geheel door CYM georganiseerd soloconcert. Het publiek kon zijn stem uitbrengen met behulp van een QR-code. Anneke Attema won de prijs.
•  Sinfonia Rotterdam Award. Een optreden als solist bij dit ensemble onder leiding van Conrad van Alphen.
•  Bach Festival Award. Beschikbaar gesteld door het Bach Festival Dordrecht. De prijswinnaar kan zich als solist op het festival profileren.
•  Loyens & Loeff Award. Het in Rotterdam gevestigde advocaten- en notariskantoor reikt de prijs uit aan ‘een belofte voor de toekomst-kandidaat', die nog heel jong is (max. 17 jaar). De Award geeft recht op twee jaar individuele ondersteuning.
•  Rotterdam Chamber Music Award. Nieuw dit jaar met als doel participatie in dit kamerorkest, met begeleiding door musici van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
•  NL Talentenfonds. Eveneens nieuw een masterclass naar keuze in overleg met het gelijknamige fonds, al dan niet georganiseerd door CYM.

De acht laureaten met hun Awards (foto @Daniella de Haan)

Onder druk
De muziekcultuur en dan met name die in het domein van de serieuze muziek (klassiek, modern, eigentijds) staat al decennialang onder grote druk, met als hoofdschuldigen de (inmiddels merendeels voormalige) besluitvormers in politiek Den Haag. Aan dit regelrechte afbraakproces wordt vooral de naam gehangen van voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra (VVD), maar de eerlijkheid gebiedt dat het al vele jaren eerder in gang werd gezet, medio jaren negentig door staatssecretaris Aad Nuis (D66). De drieste stappen die hij in het afbraakproces zette gingen heel wat verder dan de invoering van de tussen-n in het Nederlands.

Hoe het ook zij, de kaalslag heeft door de jaren heen mede geleid tot de teloorgang van het merendeel van het muziekonderwijs op de basisscholen, de teloorgang van de muziekscholen, de opheffing van belangrijke orkesten en andere ensembles, de bijna-uitverkoop van de muziekbibliotheek van het Muziekcentrum van de Omroep (MCO) en het fantasieloos ‘veilig' programmeren. Daarover is op onze site al eerder veel aandacht besteed.

Onoverbrugbare kloof
Musiceren is geen boekhouden. Ieder muzikaal talent heeft een stimulerende omgeving nodig om zich verder te ontwikkelen. Een gedegen beroepsopleiding (conservatorium) ligt uiteraard voor de hand, maar door de vele gebreken die daaraan kleven ziet het CYM een aantal nobele taken voor zich weggelegd. Een takenpakket dat zich duidelijk toelegt op talenten die feitelijk al in aanzienlijke mate 'arrivée' zijn.

CYM en conservatorium
De taken van het CYM zijn specifiek, die van het conservatorium evenzeer. Ze mogen dan institutioneel met elkander samenwerken, hun takenpakket is wel verschillend.

Als de overheid, zowel landelijk, regionaal als stedelijk, ten aanzien van het conservatorium een aanzienlijke uitbreiding van het takenpakket zou hebben gestimuleerd en ondersteund, had CYM waarschijnlijk nooit het licht gezien. Want voor een individueel, op maat gesneden pakket binnen een gesloten traject blijkt het conservatorium niet bepaald het aangewezen instituut. Daar draait het immers om de binnen strenge criteria gevatte beroepsopleiding.

Philip Karmanov (foto @Daniella de Haan)

Het laureatenconcert
Op die zondagmiddag in de Jurriaanse Zaal was het zonneklaar: acht laureaten die zich als ware topmusici presenteerden. Waren ze nerveus? Misschien, maar ik heb er niets van gemerkt. Hun spel straalde zoveel zekerheid uit dat ik er diep van onder de indruk raakte. In een tijdsbestek van niet meer dan tien minuten of hoogstens een kwartier lieten ze - mét hun uitstekende begeleiders op piano - horen waartoe ze muzikaal in staat waren; en dat was echt adembenemend goed. Ik ga hier niet hun muzikale prestaties afzonderlijk onder de loep nemen en verwijs graag naar de bijlage waarin u veel wetenswaardigs over de laureaten kunt lezen.

Aan het slot van het programma was er nog een regelrechte 'uitsmijter', een gloedvolle improvisatie door de pianist Rangel Silaev, laureaat in 2012.

Rangel Silaev

Iris Hond
De pianiste en CYM-ambassadeur Iris Hond (mét hond) was door de organisatoren gevraagd om een muzikaal intermezzo te verzorgen (het werd een muzikaal onooglijk stukje van ene meneer Einaudi en een eigen compositie die mij evenmin op de punt van mijn stoel bracht), maar ze durfde bij die gelegenheid ook de knuppel in het hoenderhok te gooien: dat het conservatorium eigenlijk maar zozo was, je er best buiten kon, mits je werd begeleid door een zeer goede docent. Wat aan die in muziekkringen nogal woeste opvatting mede ten grondslag kan hebben gelegen is wat ze op dat conservatorium vaak genoeg tegenkwam: het onbegrip over wat zij nastreefde: de in haar ogen duidelijke samenhang tussen de klassieke wereld binnen het conservatorium en wat zich in de wereld daarbuiten afspeelde, en waar klassieke muziek veel minder vanzelfsprekend is. Het was deze niet bepaald positieve ervaring die haar ertoe had gebracht om jonge musici in hun verdere ontwikkeling te begeleiden. Een motivatie die haar tevens in contact bracht met CYM: om onder dat dak aan de slag te gaan met jong talent. Want dat wil ze toch het liefst: hen helpen bij het vinden van hún weg, die hopelijk uniek is.

Iris Hond

Afscheidsspeech
Oprichter Maria Croese (voormalig zangeres en sinds 1996 werkzaam als manager in de culturele sector) had tot voor kort de artistieke leiding en coördineerde het begeleidingstraject. Zij praatte op de van haar bekende, soepel wijze het gehele concertprogramma aan elkaar, met als intermezzo korte gesprekjes met de laureaten.

Aan het einde van de middag nam zijn met een enkel woord tevens publiekelijk afscheid, waarbij zij niet verheelde dat haar vertrekt niet helemáál vrijwillig was.

Het is zoals het menigmaal gaat: na zich jarenlang voor de stichting te hebben ingezet, na bergen te hebben verzet en talloze obstakels overwonnen, komt dan toch het moment dat de fakkel moet worden doorgegeven, ingegeven door een andere tijd en een ander klimaat.

Sopraan Noëlle Drost, begeleid door Phyllis Ferwerda
(foto @Daniella de Haan)

CYM als organisatie
Kleinschalig volgens het al zo vaak beproefde bestuur-directie-model. Voor het dagelijks reilen en zeilen draait het om de directeur, zijn medewerker en vrijwilligers (alle aan de stichting verbonden adviseurs zijn onbezoldigd). In op de website van CYM gepubliceerde verslagen wordt verantwoording afgelegd.

De stichting hanteert als leidraad de 'Fair Practice Code' (FPC), wat staat voor een eerlijke beloning, diversiteit en transparantie. Zeker in een muziekbedrijf als geheel waarin de slecht gehonoreerde ZZP'ers zelf maar moeten zien hoe ze het hoofd boven water kunnen houden.

Onlangs werd Jos Schroevers (hij won in 2011 de prestigieuze dirigentenprijs van het Anton Kersjes Fonds en is naast dirigent artistiek leider en cultureel ondernemer) tot directeur benoemd. Lucia Mastenbroek is vrijwilligster en ondersteunt secretariaat en administratie. Jürgen Damen werkt als vrijwilliger in een algemeen ondersteunende rol. Daarnaast wordt gewerkt met vrijwilligers en deskundigen op afroep.
Het bestuur van de stichting wordt gevormd door Michiel Lampe (voorzitter), Vera Hoogsteden (secretaris) en Jorrit Klijs (penningmeester).
Er is bovendien een heuse beschermheer, die de meesten van ons wel zullen kennen: Mike Boddé, o.a. bekend als cabaretier en pianist bij het tv-programma 'Podium Witteman'.
De Raad van Advies bestaat uit twaalf leden, waaronder een aantal bekende namen: Alexander Rinnooy Kan, Wim van de Camp, Truze Lodder, Gabriël Oostvogel en Eric Vloeimans.
De stichting telt vier 'ambassadeurs': Bram van Sambeek (fagottist), Remy van Kesteren (harpist), Iris Hond (pianist) en André Heuvelman (trompettist, innovator, performer).
Tot slot zijn er nog drie adviseurs bij de stichting betrokken: Jan Bart Henry (sponsoring) en Cees Brandwijk (zakelijk) en de reeds genoemde Antony Hermus.

Vriendenclub
De stichting kent drie categorieën: Vrienden (€ 75 p.j.), Supervrienden (€ 125 p.j.) en VIP-vrienden (€ 200 p.j.)
Wie zich opwerpt als Talent-partner draagt jaarlijks € 5.000 p.j. bij aan de kosten van coaching en begeleiding van de talenten. De Grand Talent-partner draagt € 10.000 p.j. bij.
Er is tevens de mogelijkheid om talent te 'adopteren' onder het motto 'Driven by talent'. De bijdrage: € 30.000 verdeeld over twee jaar. Het bijzondere van dit 'model' is dat er een persoonlijke relatie ontstaat tussen sponsor en laureaat.

Merle van der Lijke (foto @Daniella de Haan)

Van laureaat naar...
Op de website van CYM is de volledige lijst te vinden van de laureaten sinds 2012 (klik hier). Ze legden alle de meesterproef af en hebben ongetwijfeld hun eigen weg in het muzieklabyrint weten te vinden. Wie de moeite neemt om te 'googelen' kan daarvan het nodige opsteken.

Binnen een tijdvak van negen jaar (in 2020 waren er als gevolg van de coronapandemie geen laureaten) heeft dat in totaal 51 laureaten opgeleverd, als volgt verdeeld: 2012: 5; 2013: 4; 2014: 6; 2015: 5; 2016: 6; 2017: 6; 2018: 5; 2019: 6; 2020: 0; 2021: 8.

Dat is - ik kan slechts opnieuw verwijzen naar het vele muzikale talent in ons land - in kwantitatief opzicht slechts een bescheiden aantal. De verrichtingen van de laureaten in ogenschouw genomen zou het streven van de stichting er mede op gericht moeten zijn om aanzienlijk meer talent aan te trekken. Het bewijs hiervoor werd op zondagmiddag 7 november in de Jurriaanse Zaal op buitengewoon muzikale wijze geleverd.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links