Actueel

In memoriam Cor Molenbeek (1929 ~ 2013)

 

© Maarten Brandt, februari 2013

 

Op donderdag 31 januari jongstleden overleed de oud-hoofdredacteur van het muziektijdschrift Luister, Cor Molenbeek die op 5 februari, een dag voor zijn crematie, 84 jaar zou zijn geworden. Met Molenbeek is een van de beste muziekjournalisten en –publicisten van het in de goede zin des woords oude stempel heengegaan. Hij was maar liefst op de kop af een halve eeuw aan het prestigieuze en bij de klassieke platenverzamelaar door dik en dun hoog aangeslagen muzikale maandblad verbonden, daarvan twintig jaar als hoofdredacteur, om precies te zijn tussen 1970 en 1990. Een functie die hij met verve heeft bekleed en waarbij zijn beleid in eerste instantie werd getypeerd door onbaatzuchtigheid, dienstbaarheid en optimale toewijding, met wegcijfering van zichzelf. De medewerkers, daar ging het hem in de eerste plaats om. Velen heeft hij een kans gegeven om zich ten volle in de – thans en zeker in ons land steeds meer het onderspit delvende – discipline van de muziekpublicistiek uit te leven.

Cor Molenbeek (r.) met de onlangs verschenen Bruckner-biografie van Cornelis van Zwol (l.)
(foto: Mary Molenbeek)

Mijn prilste herinneringen aan Cor Molenbeek staan mij nog kraakhelder voor de geest. Ik ontmoette hem op lagere schoolleeftijd regelmatig bij de klassieke platenafdeling van de firma Kettner & Duwaer aan het Willemsplein te Arnhem, waarvan de leiding in zijn handen berustte. Dat was echt deftig platen kopen. Een waar feest. De adviezen kwamen immers van een connaisseur zonder gelijke die er alle tijd voor nam (en daarbij bovendien koffie en thee aanbood). Ik herinner me nog als de dag van gisteren hoe Cor - toen uiteraard mijnheer Molenbeek - ons, mijn vader en mij, trachtte te interesseren voor een elpee met cantates van Alessandro Stradella en dat ik van die muziek zo ondersteboven was dat mijn vader die plaat voor mij kocht. Jammer genoeg was de tweede kant onherstelbaar beschadigd. Dus wij terug naar Kettner & Duwaer. Helaas bleek dit het laatste exemplaar van de bewuste oplage te zijn. Ik uiteraard ontroostbaar, en nu komt het: Cor liet een klant nooit in de steek en sterker nog: ik mocht een prachtige elpee uit zoeken en of die nu duurder was dan de vorige of niet, er hoefde niets te worden bijbetaald. En zo keerde ik op en top tevreden huiswaarts met een aanzienlijk duurdere en riante elpee uitgave vol schitterende Bachcantates.

Dit tekent Cor ten voeten uit. Cor was een mijnheer en voor mij ‘mijnheer klassieke muziek’. Een volgende reeks herinneringen betreft de vele gesprekken in de bus van trollylijn 3 (Alteveer) te Arnhem – de uit Utrecht geboortige Cor heeft het leeuwendeel van zijn leven in die stad doorgebracht, eerst aan de Prins Hendrikstraat en vervolgens aan de Sweelincklaan - waarin wij elkaar tijdens mijn middelbare schooltijd tegen de avond regelmatig troffen. Ik had mij ondertussen ontwikkeld tot een verwoed discofiel en Cor bleek verbonden aan het, eertijds als uiterst gezaghebbend aangeschreven staande, muziektijdschrift Luister te zijn, dus met wie kon je het beter over muziek hebben dan met hem? In de bus praatten we dan ook honderduit over dirigenten en violisten: Furtwängler, Kreisler, De Sabata, Heifetz, Klemperer, Walter, Menuhin en ga maar door. Cor vond het prachtig dat zo’n jonge en eigenwijze vent als ik al zo doorkneed was in klassieke muziek. Hij genoot er zichtbaar van, ook al zal ik toen ongetwijfeld ook heel veel onzin hebben gedebiteerd, maar, tactvol als hij was, liet hij daarvan niets doorschemeren.

Luister, ja, dat blad had een magische status voor mij in die jaren. Niet alleen vanwege Cor Molenbeek, ook omwille van coryfeeën als Cornelis van Zwol en wijlen Joop Schrier. Daarbij had bij mij inmiddels – let wel in een tijd dat deze componisten nog allesbehalve tot de geaccepteerde canon behoorden in tegenstelling tot tegenwoordig – de Bruckner- en Mahlerkoorts genadeloos toegeslagen en alleen al daarom verslond ik Luister hartstochtelijk. In het bijzonder de recensies en artikelen van Cornelis van Zwol, waaronder dat prachtige en regelmatig terugkerende feuilleton Op reis door ’t land van Bruckner, een artikelenreeks waar hoofdredacteur Molenbeek zo trots op was als een pauw, dat ooit in boekvorm is verschenen, nu geheel is uitverkocht en derhalve een door Brucknerianen vurig begeerd collectors-item is geworden.

Toen ik zelf eenmaal in de muziekjournalistiek was aanbeland - onder meer als muziekmedewerker van Het Brabants Dagblad en de, helaas, opgeheven en als NRC van de regio bekende staande Arnhemse Courant - duurde het niet lang of Cor wist mij te vinden en een diep gekoesterde wens ging in vervulling: namelijk zelf voor Luister te mogen schrijven en recenseren. Niet dat dit zonder slag of stoot ging, integendeel. De hoofdredacteur wilde wel even weten of de toekomstige medewerker over voldoende geschikte Hifiapparatuur beschikte. Dus kwam hij op huisbezoek om alles, maar dan ook alles te testen. Gelukkig werd ik niet te licht bevonden, zeker niet toen ik me tevens bereid verklaarde een cd-speler aan te schaffen, want de cd was toen nog een geheel nieuw medium en de spelers waren in die dagen nog behoorlijk kostbaar.

Dit was het begin van een intensieve en fantastische leerschool, want Cor was een in de goede zin des woords ouderwetse en buitengewoon punctuele journalist met veel gevoel voor taal en stijl. Niet alleen ik maar ook vele anderen hebben van zijn expertise op dit gebied in hoge mate kunnen profiteren. Zo stond Cor aan de wieg van het in ons land onlangs verschenen beste en meest omvangrijke boek over Anton Bruckner van Cornelis van Zwol en van de interviewbundel Wegen naar Boulez van ondergetekende. Cor stak zijn – terechte – kritiek nooit onder stoelen of banken en hanteerde de rode kroontjespen (de zegeningen van het computertijdperk zijn vrijwel totaal geruisloos aan hem voorbijgegaan) in royale mate, maar wist die kritiek altijd met het grootste respect voor de schrijver te brengen. Opnieuw toonde hij zich daarin een heer van de bovenste plank. Zonder Cor’s onbaatzuchtige en niet-aflatende inspanningen zou het er in muziek publicistisch Nederland heel wat kaler hebben uitgezien dan nu het geval is. Waar hij vooral aan hechtte, naast een secuur taalgebruik, was deugdelijke en inhoudelijke informatie; aan vlot en glossy gebabbel had hij een broertje dood en hij deed er dan ook alles aan om zich daartegen met hand en tand te verzetten en het muziek journalistieke ethos hoog te houden.

Aan een lang en geheel in het teken van de klassieke muziek staand leven is nu een eind gekomen. Een leven vol dienstbaarheid en toewijding waarvoor menigeen Cor Molenbeek bijzonder erkentelijk mag en moet zijn. Een voorbeeld om te koesteren en na te volgen, zeker in een tijd als de onze die zo door de waan van de dag wordt geregeerd en waarin oppervlakkigheid meer en meer de toon zet. Dat Cor ruste in vrede en de muziek der sferen hem thans omringe. Zo moge het zijn!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links