Actueel Carte Blanche voor Thomas Adès
© Thea Derks, 2 oktober 2019
|
||
'Ik stond een hele dag in de rij voor de BBC Proms' - carte blanche voor Thomas Adès bij Koninklijk Concertgebouworkest Thomas Adès is de wonderboy onder de Britse componisten. Op zijn 22ste werd hij uitgeroepen tot 'de nieuwe Britten' na een pianorecital in de Purcell Room in Londen. Hij had het publiek tot tranen geroerd met zijn pianostuk Still Sorrowing, geïnspireerd op een compositie van John Dowland. Een stormachtige carrière volgde. In 2011 maakte hij zijn debuut als dirigent bij het Koninklijk Concertgebouworkest, dit seizoen kreeg hij carte blanche voor drie concerten. Op 11 en 12 oktober dirigeert hij het orkest in werken van hemzelf en anderen. Het succes van Thomas Adès (1971) is begrijpelijk, want zijn muziek is modern zonder cerebraal te zijn. Hij haakt net zo makkelijk aan bij klassieke meesters van Mozart tot Schönberg als bij popmuziek en jazz. De energieke Brit weet die uiteenlopende invloeden op een organische manier samen te smelten tot een eigen klankwereld. Hij wordt niet gehinderd door vooroordelen en conventies. Nu eens plakt hij pianosnaren af, dan weer vraagt hij om een 'soprano altissimo'. In een volgend werk zet hij rustig een onvervalste crooner in.
Avontuurlijk en fris Ook al begon hij zijn carrière als pianist, Thomas Adès schrijft graag en vaak voor symfonieorkest. Als tiener reisde hij 's ochtends vroeg vanuit Noord Londen naar de Royal Albert Hall om kaartjes te bemachtigen voor de concerten van de BBC Proms. 'Ik stond de hele dag in de rij voor een staanplaats in de stalles. - Zo dicht mogelijk bij het orkest.' Daar hoorde hij van zeer nabij hoe de grote meesters hun muzikale ideeën vertaalden naar een klinkende partituur. Romantische inslag Dat veel componisten hun vroegere radicaliteit verliezen als ze ouder worden, bestrijdt hij echter. 'Zo simpel ligt het niet! Volgens mij wordt je gewoon beter in wat je doet. Je krijgt meer controle over de techniek, over de middelen die tot je beschikking staan. Mijn muziek wordt niet alleen romantischer, maar ontwikkelt zich ook op alle andere fronten.' Schatten en schandalen 'Het libretto is gebaseerd op een toneelstuk van Strindberg over twee vrouwen die elkaar ontmoeten in een café in Parijs. - Waarvan er maar ééntje zingt, heel innovatief!' Een oudere dame treft een jonge serveerster (een zwijgende rol), maar realiseert zich al babbelend dat deze een affaire heeft gehad met haar echtgenoot. 'Meesterlijk hoe Barry met eenvoudige middelen een complex en diepgravend psychologisch drama schetst. Hij maakt muzikaal invoelbaar hoe langzaam tot de oudere dame doordringt wat er aan de hand is. In dat opzicht vind ik hem vergelijkbaar met grootheden als Beckett en Joyce.' Geen angst voor lege pagina Meer verwantschap voelt Adès met Les biches van Poulenc. 'Hiervoor maakte de vrouw van Nijinski, Bronislava Nijinska de choreografie; ook zij danste zelf de hoofdrol.' Er is geen noemenswaardig plot, het is veel meer een schildering van het decadente leven in het Parijs van de 'roaring twenties'. Het is een frivole aaneenschakeling van liefdesperikelen met homoseksuele en lesbische ondertonen. 'Poulenc putte voor dit ballet ruimhartig uit populaire muziek, net zoals ik in Powder Her Face.' Bang dat hij zijn nieuwe stuk voor het Koninklijk Concertgebouworkest niet af zal krijgen is hij niet. Hij heeft een ijzeren discipline bezweert hij. Elke ochtend neemt hij plaats achter zijn bureau, om er pas zes uur later weer van op te staan. 'Natuurlijk strek ik af en toe mijn benen. Maar als een leeg vel muziekpapier je aanstaart en er gebeurt niks, ben je geen componist.' index |
||