Wolfgang Amadeus Mozart werd geboren op 27 januari 1756 in Salzburg en dus is het over drie weken zover dat het Mozart-jaar 2006 echt officieel van start kan gaan. Zeker in een tijd die bol staat van het onophoudelijke komen en gaan van kortstondig bloeiende entertainers is het toch wel opmerkelijk dat Mozarts muziek ruim twee eeuwen later nog steeds hoog op de culturele agenda staat en het er zeker niet naar uitziet dat hierin spoedig verandering zal komen.

Milos Formans opzienbarende speelfilm Amadeus naar het gelijknamige toneelstuk van Peter Shaffer heeft het genie uit Salzburg zoveel karikaturale trekken meegegeven en een dusdanig loopje met de geschiedenis genomen dat het maar te hopen valt dat in dit Mozart-jaar de vele exposities en theaterstukken over zijn leven en werken dit valse beeld afdoende zullen corrigeren.

Daarnaast zal er op muzikaal niveau veel te genieten zijn, wanneer met name Oostenrijk de poorten wagenwijd openzet voor de muziekliefhebbers die zich tegoed willen doen aan talloze uitvoeringen die alleen al door hun bezetting en uitstraling iedere schijn van alledaagsheid proberen te vermijden. Wie niet onbemiddeld is en over voldoende vrije tijd beschikt kan bijvoorbeeld in Salzburg deelgenoot worden van een ware Mozartkoorts als in de zomer tijdens de Salzburger Festspiele alle opera's van Mozart (en ik tel er tweeëntwintig!) worden uitgevoerd. Maar er is natuurlijk ook veel aandacht voor zijn orkest-, koor- en kamermuziek, uitgevoerd door al die coryfeeën die wij zo goed van de cd en de dvd kennen. Ook het Koninklijk Concertgebouworkest en het Amsterdam Baroque Orchestra geven in de Mozartstad acte de présence en daarop mogen we best wel een beetje trots zijn (als voetbalnatie hebben we in internationaal verband al lang geleden afgedaan).

Maar ook Wenen, de werkstad van de rijpe Mozart, laat zich natuurlijk niet onbetuigd met meer dan drieduizend voorstellingen en evenementen, een ware overdosis aan activiteiten die niet allemaal even interessant zijn, maar kieskeurige bezoekers kunnen uit deze hoorn des overvloeds zeker wel het nodige van hun gading vinden. Wie niet al te veel geld wil uitgeven, kan zijn toevlucht nemen tot de vele (bijna) gratis concerten in kerken en andere openbare gelegenheden, maar zeker ook genieten van het fleurige straatbeeld in de Weense binnenstad dat vanzelfsprekend ook in het teken van de componist zal staan. Wenen, ook de stad van onder anderen Beethoven, Brahms, Bruckner en de Strauss-dynastie.

Over de werkelijke muzikale meerwaarde van al die festiviteiten tijdens het Mozart-jaar kan pas iets zinnigs worden gezegd na afloop ervan, maar dat het commerciële gehalte van al deze activiteiten hoog is zal niemand betwijfelen, het gaat immers om de drie grote M's: Mozart, Muziek en Marketing, waarbij ik de juiste volgorde maar in het midden laat.

Nikolaus Harnoncourt sluit het Mozart-jaar officieel af op 5 december in Wenen, Mozarts sterfdag, met diens Requiem (dat voor zo'n 80 procent niet van Mozart is).

Bijzondere projecten in eigen land

Mozart vertoefde tussen september 1765 en mei 1766 in Nederland en dat verblijf duurde aanmerkelijk langer dan oorspronkelijk de bedoeling was. Het toen tienjarige wonderkind reisde stad en land af om zijn kunsten te vertonen en hij deed daarbij ook ons land aan, met onder andere besloten optredens voor de notabelen der natie en concerten in Den Haag, Utrecht en Amsterdam. Samen met zijn zusje Nannerl sloeg de componist en performer zich er kranig doorheen, maar hij was in die periode vooral erg ziek.  Dat tamelijk ongelukkige verblijf wordt van 15 t/m 17 april gevierd met een driedaags Mozartfestival in de hofstad. Het programma, voornamelijk samengesteld door de Nederlandse pianist Ronald Brautigam, speelt zich vooral af op de locaties waar Mozart logeerde of concerteerde.

In het Amsterdamse Muziektheater brengt De Nederlandse Opera Così fan tutte, Le nozze di Figaro en Don Giovanni en komt op 11, 12, 13, 15 en 16 februari in het Muziekgebouw aan het IJ het Orkest van de Achttiende Eeuw onder zijn vaste leidsman Frans Brüggen met de fortepianisten Richard Egarr, Kristian Bezuidenhout, Paul Komen, Stanley Hoogland en Kristian Bezuidenhout.met een keur aan pianoconcerten, en ter afsluiting bovendien nog een grande soiree op 24 februari in Muziekcentrum Vredenburg,

Ook de vaderlandse tv laat zich niet onbetuigd tijdens het Mozartweekend van 27 t/m 29 januari op Nederland 1 en 3, en zal ook Radio 4 uitvoerig aandacht schenken aan een keur van evenementen. Kortom, het kan niet op.

Muziekconserven

Wat de platenmaatschappijen betreft, lijkt het er vooralsnog niet op dat zij een overvloed van nieuw repertoire zullen uitbrengen. De gevestigde namen in het muziekbedrijf hebben in de loop van de vele decennia de muziek van Mozart al het volle pond gegeven en zeker na de enorme herdenkingshausse ter gelegenheid van Mozarts tweehonderdste sterfjaar (1991) valt er weinig commerciële eer te behalen aan weer een stortvloed opnamen. Wie herinnert zich niet het door Philips Classics geleverde kunststukje, het eerste complete cd-compendium, bestaande uit 180 schijfjes met bijna zevenhonderd titels? Een paar jaar later volgde het Kruidvat die er met 170 cd's nauwelijks voor onderdeed, al haalde de artistieke kwaliteit ervan het niet bij die van Philips. Mozart in bulk dus, een paar meter op de plank, je moet er maar zin in hebben.