CD-recensie

 

© Aart van der Wal, april 2016

 

Laudate! Antonio Vivaldi

Vivaldi: Sinfonia in D (voor strijkers en b.c.) RV 125 - 'Ascende laeta' (Introduzione al Dixit) (voor sopraan, strijkers en b.c.) RV 635 - 'Vivat in pace' en 'Transit aetas' uit 'Judith Triumphans (voor sopraan, strijkers en b.c.) RV 644 - 'O qui coeli terraeque serenitas' (voor sopraan, strijkers en b.c.) RV 631- Aria van Vagaus uit 'Judith Triumphans' (voor sopraan, strijkers en b.c.) RV 644 Sinfonia 'Al Santo Sepolero' (voor strijkers en b.c.) RV 169 - Laudate Pueri (voor sopraan, strijkers en b.c.) RV 600

Johannette Zomer (sopraan), Tulipa Consort

Channel Classics CCS 38216 • 72' •

Opname: november 2015, Waalse Kerk, Amsterdam

www.johannettezomer.com

 

In tegenstelling tot Stravinsky krijg ik nooit genoeg van Vivaldi. Ik ga niet uitleggen waarom dat zo is, net zo min als Stravinsky ooit heeft uitgelegd waarom het volgens hem wel zo was. Wat niet wil zeggen dat ik iedere uitvoering van een stuk van deze Venetiaanse 'rode priester' onverkort omarm, in tegendeel. Te vaak hoor ik afraffelwerk, wordt er met de frasering een loopje genomen, is de barokke retoriek ver te zoeken, is de intonatie niet om over naar huis te schrijven of staat het niet goed onder elkaar, wringt het. Vivaldi's muziek mag niet te grabbel worden gegooid aan een schnabbel, een tussendoortje, een encore, opvulling, een willekeurige worp naar de massa. Nee, het is serieus handwerk, muziek die het meer dan waard is om er ruimhartig aandacht aan te besteden.
Als we redelijk ver in het verleden duiken ontdekken we dat de goede toon werd gezet door I Musici, het Italiaans getinte strijkersensemble dat, hoewel toen nog ver verwijderd van wat we de 'historiserende uitvoeringspraktijk' zijn gaan noemen, Vivaldi's muziek een belangrijke impuls heeft gegeven. Het toen nog in zijn volle glorie bestaande Philips Classics was er al in de jaren zestig als de kippen bij om er zowel muzikale als financiële munt uit de slaan. Er kwamen zelfs heuse Vivaldi-edities in luxe klapalbums die met hoge verkoopcijfers gepaard gingen. Het is historie geworden, hoewel I Musici in menige platen- of cd-kast nog steeds te vinden is en sowieso op Spotify e.d. nog van zijn vroegere bestaan blijk geeft.

Tulipa Consort
Sinds kort beschikt de Nederlandse sopraan Johannette Zomer (wie kent haar niet) over een eigen barokensemble (wat een weelde, mede dankzij het geslaagde crowdfunding project!): het Tulipa Consort. Ze treedt daarmee in de voetsporen van andere grote zangers met een eigen instrumentale groep, zoals bijvoorbeeld Philippe Jaroussky. De eerste cd die van de persen is gerold is een fraai samengestelde mixture van sinfonia's en aria's van Vivaldi die zijn compositorische veelzijdigheid nog eens uitdrukkelijk onderstrepen. Het zaadje voor dit programma - aldus Johannette - werd een paar jaar geleden in het Canadese Montreal geplant, toen ze samen met de cellist Jaap ter Linden (al evenmin een onbekende in het barokrepertoire) Vivaldi's Laudate Pueri uitvoerde. Ze werd toen zo geraakt door deze muziek en was zo onder de indruk van de diversiteit ervan dat ze zich verder in het Vivaldi-repertoire ging verdiepen. Ik geef haar gelijk met haar vaststelling dat van Vivaldi te vaak alleen de Vier jaargetijden en het Gloria wordt uitgevoerd, en dat zijn naam vooral met deze stukken wordt geassocieerd.

Klanktapijt
Op woensdag 3 april werd deze nieuwe cd feestelijk ingeluid op een bijzondere locatie: Radio Kootwijk, in het hart van de Veluwe, evenals I Musici lang geleden een begrip, maar inmiddels omgetoverd tot een cultuurhistorisch monument. Heel toepasselijk was er als welkom een kruidige prosecco, met na afloop een rijk assortiment Italiaanse lekkernijen. Zoals ook deze bijzonder fraai opgenomen cd uitsluitend puur Italiaanse lekkernijen bevat, wat in dit geval zeker niet denigrerend is bedoeld, maar eens te meer als een aansporing dient om dit juweeltje in huis te halen. We horen Vivaldi op zijn best, dankzij de gloedvolle sopraan van Johannette Zomer en het instrumentaal ensemble dat in alle geledingen klinkt als een klok, met een zeer fraaie strijkersklank, een goed gevoel voor proportie en met kennis van zaken op het gebied van de barokke articulatie. Het blijft daardoor voortdurend spannend, waarbij de vele verrassingen elkaar in snel tempo opvolgen. Het is precies zoals het moet zijn, rijk gevarieerd, met het puntje op iedere i. Voor Johannette Zomer wordt een klanktapijt uitgerold dat diep verrijkend uitpakt. Het zijn ook niet de minsten die in het Tulipa Consort de dienst uitmaken: Lidewij van der Voort, Annabelle Ferdinand, Rynko Reid, Jacek Kurzydlo, Marc Cooper, Franc Polman en Joseph Tan viool, Yoshiko Morita en John Ma altviool, Robert Smith cello, Maggie Urquhart contrabas, Daniel Brüggen en Annelies Schraa blokfluit, Michiel Niessen theorbe en mandoline, Siebe Henstra klavecimbel en Bart Naessens orgel.
Een dergelijke 'luxueuze' bezetting biedt de mogelijkheid om in verschillende samenstelling op te treden.
Het in 2013 opgerichte Tulipa Consort ontleent zijn naam aan de bekende tulpenmanie zoals die zich in de vaderlandse Gouden Eeuw afspeelde. De prijzen van de toen nieuw geïntroduceerde tulpenbollen bereikten toen extreme hoogten, vooral doordat er druk in werd gespeculeerd, zelfs in bollen die nog in de grond zaten. Het was de eerste bekende 'bubbel' (er zouden er, zoals we weten, nog vele volgen, zoals de roemruchte internetbubbel tussen 1997 en 2000 die, zoals iedere zeepbel, uiteindelijk wel moest klappen). Het lijkt echter gelukkig onwaarschijnlijk dat het Tulipa Consort - dat zich specialiseert in het zeventiende- en vroege achttiende-eeuwse repertoire - als een zeepbel uiteen zal spatten (ik zou alleen al om die reden voor een andere naam hebben gekozen, want die tulpenbubbel van toen heeft niets positiefs in zich).

Artistiek engagement
De zang- en interpretatiekunst van Johannette Zomer is bepaald geen toefje op deze kostelijke instrumentale taart. Integendeel, het verdient een hoofdstuk apart, want haar flonkerende aandeel bepaalt het leeuwendeel van deze kostelijke uitgave. Wat geïnspireerde en facetrijke zangkunst vermag! Zomer excelleert niet alleen in karakterschildering ('Juditha Triumphans'), maar niet minder in artistiek engagement, spontaniteit en contrastwerking. Als ik verder nog twee belangrijke kernpunten moet noemen, dan zijn dat de frisheid en vrijheid die uit haar vertolkingen spreken. Johannette Zomer dringt door tot het wezen van deze muziek en daardoor weet ze te ontroeren, het hart diep te raken. Zingen is ook overtuigen, met de techniek als de dienstwillige dienaar die dit alles mogelijk maakt. Een formidabele cd.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links