Audiotechniek

Kabelneurose

 

© Ruud Janssen, juli 2003

 

Vandaag de dag heeft een beetje modebewuste hifi-nering voor de verbinding tussen versterker en luidspreker algauw een dozijn verschillende kabelsoorten in huis. Dan heb ik het natuurlijk niet over de ordinaire snoertjes waarmee gans de natie generaties lang die verbinding succesvol tot stand bracht maar over de luxe verpakte, heerlijk dikke vijf-sterren-snoeren. De chique, zo niet koninklijke geleiders die je het gevoel geven dat Paverotti's tenor er beter uitkomt dan 'ie er in ging

Eersteklas spul

Laat overigens duidelijk zijn dat het gelikte uiterlijk van die kostbare snoeren niet alleen schone schijn inhoudt: ze zijn uit eersteklas materiaal vervaardigd en tot in de kleinste details zorgvuldig afgewerkt. In dat opzicht niets dan lof. De vraag mag echter zijn of er technisch gezien een noodzaak is om dat soort extreme kwaliteitseisen te stellen. Alle enthousiaste verhalen ten spijt, geenszins is het bewijs geleverd dat die luxe snoeren ook daadwerkelijk meer presteren dan gewone kabel. Alles wat in deze de ronde doet, lijkt goedgezien een opeenstapeling van puur persoonlijke onzin met maar één lachende derde: de gezamenlijke fabrikanten van merkkabels.

Hoorbaarheid

Elke luidsprekerkabel moet worden gezien als een extra weerstand die tussen de versterker en de luidspreker zit. Als we uitgaan van een constante lengte, hebben dunne kabels een hogere weerstand dan dikke. Verreweg de belangrijkste consequentie van een té hoge kabelweerstand is dat het frequentieverloop van de luidspreker hoorbaar wordt aangetast. Voor het meest kritische oor geldt dat de afwijking van het verloop niet meer dan 0,5 dB mag bedragen. De precieze, zeer technische achtergronden zal ik de lezer hier op dit prikbord besparen. Al met al is het heel voorzichtig om de toelaatbare weerstandswaarde van de luidsprekerkabel op maximaal 0,2 ohm te stellen in het geval er een luidspreker met een nominale impedantie van 8 ohm wordt aangesloten.

De praktijk

Om het een en ander wat meer tot de verbeelding te laten spreken geef ik even een praktijkvoorbeeld. Een simpel stuk schemerlampjessnoer van 4 meter lengte, vertegenwoordigt een weerstandswaarde van 0,18 ohm. Zoals net gezegd, is de daarbij behorende aantasting van het frequentieverloop beneden de grens van het hoorbare als dit snoertje tussen een versterker en een (8 ohm) luidspreker zit. Verwisselen we nu dit kabeltje voor een even lang maar desnoods 100 keer dikker snoer dan treedt er weliswaar een meetbaar verschil op maar in hoorbare zin zal er geen verandering, laat staan verbetering, optreden. Luidsprekerkabels boven de vereiste dikte kiezen is derhalve water naar de zee dragen.

Super of gewoon?

Naast de hardnekkige hysterie rond de dikte van de luidsprekersnoeren, zijn er natuurlijk nog legio aanverwante zaken die de nog steeds voortwoekerende kabelgekte gestalte geven en misschien wel in stand houden. Ik doe even een greep. Neem bijvoorbeeld de bonte verzameling zonderlinge manieren waarop de aders van super(dure) kabels door de isolatie lopen. Zo kunstig gevlochten in de transparante isolatie ziet het er weliswaar fantastisch en vooral miraculeus uit maar als het op stroom geleiden aan komt, blijkt dat gewoon (goedkoop) snoer precies hetzelfde doet. Het predikaat baarlijke nonsens geldt ook onverkort voor de speciale capaciteitsarme luidsprekerkabels. Bij die lage impedantie heeft immers de hoogst over te brengen frequentie geen enkele moeite met gewoon standaard (tweeling)snoer. Ongetwijfeld is het verschil ergens te meten maar de verzwakking die de kabelcapaciteit veroorzaakt, heeft niet eerder dan 5 decimalen(!) achter de komma wat te betekenen. Dan zijn er uiteraard nog de snoeren met puur zilveren, verzilverde of vergulde aders. Natuurlijk geleiden die prima maar zolang weerstand gewoon maar weerstand is, vertegenwoordigen dat soort extra's alleen in cosmetische zin meerwaarde: het glanst wonderbaarlijk maar het geluid wordt er geen spat beter van. Al met al is voldoende dik, conventioneel tweelingsnoer met aders van gewoon electrolytisch koper zonder meer afdoende voor het aansluiten van alle soorten luidsprekers.

Rekensom

Met behulp van een eenvoudige rekensom kunt u zelf voor elke lengte de juiste draaddikte van de luidsprekerkabel bepalen. Deel het aantal te overbruggen meters tussen versterker en de luidspreker die het verste weg staat door de nominale impedantie van de aan te sluiten luidspreker. Vervolgens vermenigvuldigt u de gevonden uitkomst van de deling met het getal 1,4. Het getal dat uit deze vermenigvuldiging komt, is de draaddoorsnede in mm². Zonodig rondt u het getal naar boven af om uit te komen op een praktische (handels)waarde. Ongeacht de impedantie van de luidspreker en lengte van de kabel zal de verzwakking bij toepassing van deze berekening steeds constant zijn en een waarde bezitten die nimmer de klank van uw luidspreker nadelig zal beïnvloeden.

Het allerbelangrijkste

Tot slot mag natuurlijk niet onvermeld blijven dat zeg maar 100% van de slecht klinkende luidsprekers niet beroerd van zich laten horen omdat de luidsprekerkabel te dun, te lang of in kwalitatief opzicht bedenkelijk is maar simpelweg omdat de draden geen goed contact maken met het contactmateriaal (bananenstekkers e.d.) of dat de schroef/klemverbindingen op de versterker en/of luidsprekers te los zitten. Zorg er dus voor dat draaduiteinden onbeschadigd en schoon zijn, stevig vast zitten en dat eventuele stekkers goed klemmend passen. Het kan geen kwaad dit van tijd tot tijd te controleren.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links